چه کسانی باید عزل شوند ؟!

چه کسانی باید عزل شوند ؟! (یادداشت روز)

عزل آقای مصلحی از وزارت اطلاعات که در پوشش «استعفاء» صورت گرفته بود و مخالفت رهبر معظم انقلاب با عزل ایشان که بازگشت وی به وزارت را در پی داشت با حاشیه های ناگفته ای همراه بود که بایسته نبود ولی این حاشیه های ناشایست با نگاهی دقیق تر و از زاویه ای دیگر، نه فقط نگران کننده نیستند بلکه هشدار دهنده اند و شکرانه نیز دارند. مانند آژیر خطری که از ورود «دزد» خبر می دهد و صدای آن اگرچه گوشخراش است اما هیچ صاحبخانه ای از شنیدن این صدا آزرده خاطر نمی شود و یا از نصب آژیر، ابراز پشیمانی نمی کند. شاید نگارنده را بیش از اندازه خوشبین تلقی کنید! ولی...
1- فرض کنید دوران تبلیغات انتخاباتی است و یکی از نامزدها در سخنرانی ها، مصاحبه ها و پوسترها و برگه های تبلیغاتی خود اعلام می کند که؛ «از نظر من دوران اسلامگرایی گذشته است! به جای مکتب اسلام باید از مکتب ایران به عنوان نسخه و الگوی حکومتی استفاده کنیم! صهیونیست هایی که به بهای قتل عام مردم و آواره کردن آنها در فلسطین اسکان داده شده اند «مردم اسرائیل»! و مستحق دوستی هستند! هرکس با خواست و نظر من موافق نباشد در دولت من جایی ندارد! تنها معیار و ملاک من در به کارگیری افراد، اطاعت بی چون و چرا از دستورات و خواسته های من است! مبالغ کلان و نجومی بیت المال مسلمین را هر طور که بخواهم و در هر کجا که مایل باشم هزینه می کنم و در مقابل هیچ کس هم پاسخگو نیستم! ایجاد تفرقه در میان جریانات ارزشی و متعهد را به عنوان یک هدف استراتژیک دنبال می کنم! هروقت که بخواهم به آمریکا و انگلیس و سایر کشورها سفر می کنم و با هر یک از مقامات سیاسی خارجی و یا ایرانی فراری که مایل باشم به گپ وگفت می نشینم و اگر مثلاً در وزارت اطلاعات کسی بخواهد از علت این سفرها و ماهیت آن ملاقات ها سر در بیاورد بلافاصله او را عزل می کنم و...»
خب! حالا بر فرض نامزدی با این خصوصیات از فیلتر شورای نگهبان عبور کرده باشد! آیا حدس می زنید بیشتر از آقای کروبی - یعنی کمتر از آراء باطله- رأی بیاورد؟ به یقین نه!
2- حالا اگر مردم متعهد و پاکباخته ایران اسلامی به یک نامزد متعهد، مردم دوست، پاک دست و مقاوم در برابر باج خواهی قدرت های استکباری رأی بدهند و این نامزد منتخب و محبوب، بعد از حضور در رأس قوه مجریه، فرد یا افرادی با خصوصیات یاد شده در بند اول این نوشته را نه به عنوان «رئیس دفتر» و یا صاحب دهها پست کلیدی دیگر، بلکه در جایگاهی نظیر «قائم مقام» و «همه کاره دولت» بنشاند و هشدار دلسوزانه و مستدل دیگران را درباره خطر حضور او در کنار خود نپذیرد آیا به رای صادقانه مردم بی اعتنایی نکرده و اعتماد خالصانه آنها را نادیده نگرفته است؟! می دانیم و بر این باور خود اصرار داریم که شائبه و تردیدی درباره احترام و اعتقاد رئیس جمهور محترم به رأی و نظر مردم وجود ندارد ولی متاسفانه با به کارگیری باند منحرف و نفوذی مورد اشاره، این بی توجهی چه بخواهند و چه نخواهند- و صد البته که نمی خواهند- صورت پذیرفته است و البته بدیهی است از آنجا که این انقلاب به قول حضرت امام(ره) «کشتی نوح است و خدایش پشتیبان و کشتی بان است» و مخصوصا، از آن روی که نگاه توده های عظیم مردم به رهبر انقلاب است و جایگاه و وزن هر کس را در میزان نزدیکی به آن رهبر فرزانه و نایب امام زمان(عج) ارزیابی می کنند، به یقین باند منحرف کذایی راه به جایی نخواهد برد و ضربه اصلی را به جایگاه مردمی رئیس جمهور و تلاش درخور تقدیر و خستگی ناپذیر ایشان وارد می کند و دلشوره دلسوزان این است که چرا؟!
3- سال گذشته- شهریورماه 89- در حالی که باند مورد اشاره یکی از پروژه های خود را برای محاصره بیشتر آقای دکتر احمدی نژاد تدارک دیده و در دست اجرا داشت، اطلاعات مربوط به پروژه یاد شده و شماری از جزئیات آن را که از طریق برخی اعضای همان باند به دست آورده بودیم فاش کردیم و انتظار آن بود که رئیس جمهور محترم با مشاهده آن نشانه ها از اجرای پروژه جلوگیری کنند ولی متاسفانه چنین نشد و باند نفوذی، آقای احمدی نژاد را به مصاحبه مفصلی با روزنامه دولتی ایران کشاند- و همانگونه که کیهان پیش بینی کرده و خبر داده بود- تلاش کرد میان ریاست محترم جمهوری و دوستان وفادار و اصولگرای ایشان مرزبندی کند.
همان روز در بخشی از یک یادداشت و با نگاهی دلسوزانه خطاب به رئیس جمهور محترم نوشتیم؛ «کاش برادر عزیزمان جناب آقای دکتر احمدی نژاد نگاهی به اطراف خویش می انداخت و مشخصات و هویت برخی از این اطرافیان را که امروزه در شمار نزدیکترین افراد به ایشان هستند، با کسانی که طی چند سال گذشته در کنار وی بوده اند به مقایسه می نشست. برخی از آنان- تاکید می شود که فقط برخی از آنها نظیر آن آقای اخراجی فلان وزارتخانه و...- چگونه آمده اند؟ و برخی از یاران فداکار، اصولگرا و کارآمد قبلی چرا در کنار ایشان نیستند؟! بی آن که - خدای نخواسته- قصد مقایسه مثل به مثل در میان باشد، و فقط به عنوان یک هشدار منطقی باید گفت که ماموریت عوامل نفوذی دشمن تنها ترور و انفجار نیست، بلکه مهره چینی بی خاصیت های گوش به فرمان و دور کردن کارآمدهای متعهد از کنار مسئولان، یکی از اصلی ترین و شناخته شده ترین ماموریت آنهاست. اینگونه نفوذی ها را چگونه می توان شناخت؟! به یقین نباید در جیب و کیف آنها، کارت شناسایی سازمان های ماموریت دهنده را جستجو کرد! آنان بعد از نفوذ و جایگزینی دست به کار ماموریت خود می شوند، و از جمله با اهمیت ترین و شناخته شده ترین انواع ماموریت آنها علاوه بر خالی کردن اطراف یک مسئول بلندمرتبه از نیروهای وفادار و متعهد که به آن اشاره شد، تنگ کردن دایره دوستان، متهم کردن یاران متعهد و دلسوز به دشمنی، دست زدن به اقدامات ضد ارزشی و نسبت دادن آن به مسئولان و هنجارشکنی های دیگری از این دست نیز هست.»
اکنون باید پرسید که آیا در ماجرای اخیر یعنی عزل آقای مصلحی بار دیگر پای همان باند منحرف در میان نبوده است؟!
رئیس باند مورد اشاره بعد از اطلاع از مخالفت رهبر معظم انقلاب با عزل آقای مصلحی، حاضر نشد این خبر در خبرگزاری ایرنا که مدتی است مانند برخی دیگر از مراکز و نهادها به طور کامل در اختیار عوامل سرسپرده او قرار گرفته است، درج شود و در حالی که یادداشت کتبی رهبر معظم انقلاب حاوی دستور ایشان مبنی بر لغو عزل آقای مصلحی به دست رئیس جمهور محترم رسیده بود و ایشان دستور را ابلاغ کرده بود، رئیس باند بهانه می آورد که باید این دستورالعمل از طریق منابع رسمی بیت معظم له اعلام شود!! و حال آن که، پیش از این اعتراض داشت که چرا دستور حضرت آقا مبنی بر ضرورت عزل وی از معاون اولی رئیس جمهور، رسانه ای شده است!! طرفه آن که ایشان در همان هنگام نیز قبل از رسانه ای شدن دستور آقا، گلایه داشت که چرا این دستور رسانه ای نمی شود؟!
بعد از صدور دستور آقا مبنی بر بازگشت آقای مصلحی به وزارت اطلاعات و ابلاغ این دستور از سوی آقای احمدی نژاد، روزنامه ایران، خبر قبلی خود مربوط به استعفای ایشان را حذف کرده و خبر بعدی یعنی، مخالفت حضرت آقا با عزل وزیر اطلاعات را تیتر کرده بود. اما رئیس باند یاد شده ضمن تماس با عوامل خود در روزنامه دولت به آنها دستور می دهد که همان خبر استعفا را چاپ کنند و روزنامه ایران به فرموده!! ایشان و در حالی که چند هزار نسخه از آن چاپ شده بود، چرخه چاپ را متوقف کرده و دستور ابلاغ شده را اجرا می کند!!
قلم را در این باره به نیام و زبان را به کام می کشیم، زیرا شنیدن همین اندازه نیز برای توده های عظیم مردمی که همواره از امام راحل(ره) و خلف حاضر او به یک اشاره بوده است و از آنان «به سر دویدن»، سخت و آزاردهنده است. و این پرسش برخاسته از ژرفای دل آنان را پیش می کشد که حضور تحمیلی این باند در کنار رئیس جمهور منتخب با کدام توضیح قابل توجیه است و چرا آقای احمدی نژاد به عنوان کسی که مردم با اعتقاد به پیروی بی چون و چرای وی از رهبر و مقتدای خویش به ایشان رأی داده اند، دست این باند منحرف و نفوذی را کوتاه نمی کند؟!
4- خوشبختانه جناب آقای احمدی نژاد، رئیس جمهور محترم، همانگونه که از ایشان انتظار می رفت با دریافت نظر رهبر معظم انقلاب، فرمان واجب الاطاعه حضرتش را به اجرا درآورد و نشان داد که بر عهد دیرین با خدای خویش، مردم و مقتدای خود پابرجا و استوار است اما، گلایه ای برادرانه از ایشان نیز در میان است و آن این که، چرا علی رغم هویت برملا شده باند مورد اشاره باز هم برای چندمین بار فریب حرکت سالوسانه آنها را خورده است؟! و به آنان اجازه سوءاستفاده از جایگاه مورد احترام خویش در میان مردم را داده است؟!
اگرچه گفتنی است خبرگزاری دولت- ایرنا- بعد از آن که با تاخیر چند ساعته خبر مخالفت رهبر معظم انقلاب با عزل مصلحی را روی خروجی خود گذاشت، بعدازظهر دیروز مجدداً این خبر را حذف کرد و مطابق یک گزارش موثق که به کیهان رسیده است، دستور حذف دوباره خبر را مدیرعامل ایرنا که در هند به سر می برد با اشاره رئیس باند یاد شده و از طریق تماس تلفنی به خبرگزاری تحت مدیریت خود صادر کرده است!!... که امید است آقای احمدی نژاد از آن بی خبر باشد.
5- نگارنده سال های متمادی است که برادر عزیزم حجت الاسلام والمسلمین مصلحی را از نزدیک می شناسد و همواره به مراتب بالای ایمان، تقوی، شجاعت و پاکباختگی ایشان غبطه خورده است و می داند که جناب مصلحی تنها به عنوان ادای وظیفه و انجام تکلیف حاضر به پذیرش وزارت شده است. این نگاه در تمامی کسانی که طی سه دهه گذشته با فراز و نشیب های انقلاب همراه بوده و عبور از عقبه های تند و نفس گیر را شاهد بوده اند، مشترک است ضمن آن که کارآمدی و مدیریت ایشان بر کسی پوشیده نیست و موفقیت های چشمگیر و بعضاً حیرت انگیز وزارت اطلاعات در دوران تصدی ایشان نظیر دستگیری عبدالمالک ریگی، نفوذ در شبکه موساد، بازداشت عوامل ترور دانشمندان هسته ای، مقابله سایبریک با ویروس استاکس نت، ریشه کنی شبکه های هرمی و شاید بااهمیت تر از همه، برخورد با جریان فتنه 88 و... شاهدی بلامنازع بر این کارآمدی هوشمندانه است. از این روی اگرچه می دانستم و می دانم که برکناری ایشان از وزارت اطلاعات برای شخص ایشان نوعی سبکبار شدن است ولی این برکناری حیرت انگیز و غیرقابل توجیه بود. مخصوصا آن که چندی قبل رهبر معظم انقلاب بر جلوگیری از ورود افراد منحرف به وزارت، پیشگیری از دخالت در امور وزارت از سوی جریانات بیرونی و حساسیت در مقابل نفوذ دشمن تاکید ورزیده و فرموده بودند وزارت اطلاعات متعلق به هیچ دولتی نبوده و به اصل نظام تعلق دارد و جناب مصلحی به گواهی کارنامه درخشان ایشان، مجری همین رهنمودهای حکیمانه در وزارت اطلاعات بوده اند و دقیقا با نگاه از همین زاویه، عزل ایشان تعجب مضاعف همگان را در پی داشت که خوشبختانه با تدبیر حکیمانه رهبر معظم انقلاب منتفی شد.
6- و بالاخره، ماجرای اخیر با ذوق زدگی فراوان دشمنان بیرونی و برخی از دنباله های داخلی آنان روبرو شد که سال هاست اختلاف و تفرقه در میان خیل عظیم اصولگرایان را به عنوان یک آرزوی دور و دراز در سینه های پرکینه خود حمل می کنند. آنان به خوبی می دانند که اولا؛ باند منحرف مورد اشاره حساب جداگانه ای از حساب رئیس جمهور مکتبی و مردمی دارد و توده های عظیم مردم باز هم مثل همیشه اجازه سوءاستفاده از گلایه های درونی و خانوادگی خویش را به دشمنان بیرونی و دنباله های درونی آنها نمی دهند و ثانیا؛ مردم همانگونه که دشمن، بارها آزموده است، چشم جان و گوش دل به نگاه و نظر رهبری دارند و در ماجرای فتنه 88 همگان شاهد بودند که با همین اعتقاد و با پیروی مومنانه از ولی امر خویش بر توطئه فراگیر و همه جانبه دشمن پیروز شدند.
حسین شریعتمداری

روزنامه کیهان سه شنبه سی ام فروردین ماه ۱۳۹۰

آغازی بر یک پایان بزرگ

سرمقاله شماره چهارم سمات؛ آغازی بر یک پایان بزرگ

خیزش ملت های مسلمان منطقه و سقوط رژیم های وابسته و دست نشانده نظام سلطه مدرن، آغازی بر یک پایان بزرگ است. این بیداری و خیزش منطقه ای بدون شک به بیداری و خیزشی جهانی منجر خواهد شد و بساط سلطه غربی ها و آمریکایی ها را بر خواهد چید و وضعیت و شرایط و آرایشی نوین را در صحنه سیاست جهانی رقم خواهد زد.

مهدی نصیری

 

مشرق-- در هفته های اخیر شاهد تحولاتی ناگهانی و گسترده در شمال آفریقا و منطقه خاورمیانه بودیم. آتشفشان خشم فروخورده و عزت لگد مال شده ملت های مسلمان در کشورهای تونس، مصر، یمن، لیبی، بحرین، اردن و عربستان شروع به فوران نمود و در مقابل دیدگان همه چند رژیم مقتدر و با ثبات وابسته به نظام سلطه مدرن را به زانو در آورد.
سمت و سوی این تحولات و حوادث چیست و در فرجام خود به کجا خواهد رسید؟ پاسخ به این سئوال مشکل و نیازمند گذر بیشتر زمان است اما آنچه مسلم و قطعی است اولا سهم عظیم انقلاب اسلامی و پایمردی نظام جمهوری اسلامی با محوریت ولایت فقیه ـ چه در دوره زعامت بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (رحمه الله) و چه در دوره رهبری درخشان مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله) ـ در بروز این تحولات است و ثانیا شنیده شدن صدای خرد شدن استخوان های نظام سلطه مدرن غربی است.
مدرنیسم غربی پس از شکل گیری و بسط مبانی نظری اش در عهد رنسانس و به دنبال آن دستیابی به علوم مدرن و  واپس آن دست یابی به تکنولوژی مدرن، آتش میل به سلطه و استعمار و استثمار را در جان شیطان زده دول غربی و اروپایی شعله ور کرد و ارتش های مسلح به سلاح های آتشین مدرن، روانه این سو و آن سوی عالم شدند. آفریقا، آسیا و بویژه کشورهای اسلامی مورد طمع و سلطه جویی دول مدرن غربی و مخصوصا دولت انگلستان قرار گرفتند. به دنبال جنگ جهانی دوم و افول امپراطوری انگلیس و سر بر آوردن آمریکا عصر استعمار وارد مراحل تازه ای شد. در این مرحله، راهبرد حمله با کشتی های توپدار و سواره و پیاده نظام مسلح به سلاح های مدرن که در اواخر امپراطوری انگلیس رو به تضعیف نهاده بود، ضعیف تر شد و راهبردهایی چون استحاله فرهنگ های دینی و ملی و قومی کشورها در همسویی با فرهنگ الحادی و مدرن غربی برای درهم شکستن مقاومت های ملت ها و تداوم نظام سلطه اولویت یافت؛ اگر چه هر جا که لازم و ضروری بود، مجددا توپخانه ها و کشتی ها و هواپیماهای جنگی به کار گرفته می شد و کشتار و خونریزی برای حفظ حکومتی دست نشانده و یا سرکوب قیامی دینی و یا ملی به جریان می افتاد.
قابل انکار نیست که مدرنیسم غربی به خصوص ظرف یک قرن اخیر توانست تغییرات شگرفی در ساختارهای فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و اجتماعی جهان ایجاد کند و ارزش های خویش را یا بر ارزش های دیگر فرهنگ ها فائق و غالب و آن ها را تخریب و یا کاملا منفعل کند و یا آن که آن ها را وادار به پذیرش التقاط و امتزاج نماید. حتی در کشوری با عمق دینی و مذهبی ای چون ایران، رژیم وابسته و مدرن پهلوی توانست با اتکا به نظام تعلیم و تربیت مدرن و دیگر ابزارها و ساز و کارهای بر آمده از مدرنیته زخم های عمیقی را ایجاد کند و جامعه دینی ایران را در گرداب انگاره ها و ساختارهای مدرن به سختی گرفتار نماید.
حادثه عظیم انقلاب اسلامی اگر چه سلطه سیاسی مدرنیسم را بر ایران از بین برد و نظام مستقل و قدرتمند جمهوری اسلامی را حاکم نمود و منشأ تحولات عظیمی در سطوح مختلف فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی شد، اما این همه دستاورد به معنای محو همه آثار به جا مانده از رژیم مدرن پهلوی نبود. یکی از بهترین ادله این امر طرح مبحث ضرورت تحول در علوم انسانی پس از گذشت سی سال از پیروزی انقلاب است. البته این واقعیت دلیلی بر تحقیر و ناچیز انگاشتن دستاوردهای عظیم داخلی و خارجی انقلاب نیست، بلکه صرفا یاد آوری این نکته است که تاثیرات مدرنیسم غربی از چنان عمقی برخوردار بوده است که استقرار سی ساله نظامی اسلامی و مستقل برای محو این تاثیرات کافی نبوده است و همچنان نیازمند تکاپویی جدی در مسیر مقابله با انگاره ها و ساختارهای مدرن هستیم.
اکنون بحث بر سر تاثیرات مدرنیسم بر جامعه ایران نیست بلکه سخن از غلبه عالمگیر نظام سلطه مدرن غربی است که تحولات اخیر در منطقه، نشانه هایی از افول این نظام و از دست رفتن پایگاه های مهم آن در منطقه حساس خاورمیانه است. اگر چه تحولاتی دیگر همچون رکود بی سابقه اقتصادی آمریکا و غرب، نشانی از این افول بود اما سقوط سریع رژیم های بن علی و مبارک شکنندگی اقتدار جهانی آمریکا و هم پیمانانش را برای همگان آشکار نمود.
اما آنچه بیش از افول اقتصادی و سیاسی غرب مدرن اهمیت دارد، افول نظری و فرهنگی آن است که سال ها پیش از افول اقتصادی و سیاسی آن برای برخی از صاحب نظران ژرف اندیش و غرب شناس آشکار شده بود. افول، سرنوشت محتوم تمدنی است که غیب و ربوبیت الهی را منکر شود و حقیقت عالم و هستی را به محسوسات کاهش دهد و انسانیت را تا مرز «اولئک کالانعام بل هم اضل» منحط کند.
بدون شک تمدن غرب یکی از مقتدرترین تمدن های تاریخ بشری بوده است و برق علوم و تکنولوژی مدرن چشم ها را خیره و عقل ها را مبهوت کرده است. اساسا مدرنیسم با اتکا به همین اقتدار توانسته است عالم و آدمی نو و متفاوت با همه اعصار و قرون پیشین بسازد اما نکته استهزاء آمیز این است که عالم و آدم مدرن این اقتدار را به حساب زیرکی و عقلانیت و حقانیت خویش می گذارد و تاسف بار این که بسیاری از متدینان نیز تا حد زیادی با این تحلیل از چرایی اقتدار غربِ مدرن موافقند و حداقل آن را در امر ساختارهای معیشتی و اداره و تدبیر دنیا سر آمد و قابل الگو برداری می دانند اما غافل از آن که هر گاه خداوند و یا ربوبیت و هدایت های او انکار شود، دنیای بشر نیز در باطن و حقیقتِ امر تباه و ویران شده و جهنمی بیش نخواهد بود و البته ای بسا این جهنم در پوششی از زیور و زینت و چشم گیری و اقتدار جلوه کند. بسیاری از آیات قران و روایات اهل بیت علیهم السلام بیانگر این سنت الهی است. در قران کریم از هلاکت اقوام متعددی به دلیل سرکشی و فساد سخن گفته شده است اما جالب اینکه تقریبا همه این اقوام در اوج اقتدار و ثروت و توانمندی های مادی بودند:  

أَوَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ کَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَأَثَارُوا الْأَرْضَ وَعَمَرُوهَا أَکْثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَاءتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَمَا کَانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَلَکِن کَانُوا أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ
آیا در زمین نگردیده‏اند تا ببینند فرجام کسانى که پیش از آنان بودند چگونه بوده است. آنها بس نیرومندتر از ایشان بودند و زمین را زیر و رو کردند و بیش از آنچه آنها آبادش کردند آن را آباد ساختند و پیامبرانشان دلایل آشکار برایشان آوردند. بنابراین خدا بر آن نبود که بر ایشان ستم کند لیکن خودشان بر خود ستم مى‏کردند. 

اما دو آیه بیش از دیگر آیات گویای این سنت شگفت الهی است: 

حَتَّىَ إِذَا أَخَذَتِ الأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَیْهَآ أَتَاهَا أَمْرُنَا لَیْلاً أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِیدًا کَأَن لَّمْ تَغْنَ بِالأَمْسِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ
آنگاه که زمین پیرایه خود را برگرفت و آراسته گردید و اهل آن پنداشتند که آنان بر آن قدرت دارند شبى یا روزى فرمان [ویرانى] ما آمد و آن را چنان درویده کردیم که گویى دیروز وجود نداشته است این گونه نشانه‏ها[ى خود] را براى مردمى که اندیشه مى‏کنند به روشنى بیان مى‏کنیم.  

آیه فوق تزیین زمین که نتیجه ثروت و رفاه و اقتدار تمدنی یک قوم و یا اقوام متعدد است و نیز حس غلبه بر زمین و طبیعت را که از قضا امروز شاخص ترین حس تمدنی انسان مدرن است، مقدمه عذاب الهی می داند و این عذاب را مایه تفکر و عبرت گیری دیگران اعلام می کند اما عجیب تر و صریح تر آیه 44 سوره انعام است که اساسا مجازات نسیان خداوند و ایستادگی در مقابل تعالیم و تذکرات انبیاء را در گام اول نه نزول عذاب آسمانی و یا زمینی می داند و نه محرومیت از نعمتهای مادی و دنیوی بلکه گشودن همه درهای قدرت به روی منکران و فراموشکارانِ خداوند و انبیاء می داند که البته در فرجام خود به عذابی هولناک و غافلگیرانه منجر خواهد شد: 

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ
پس چون آنچه را که بدان پند داده شده بودند فراموش کردند درهاى هر چیزى [از نعمتها] را بر آنان گشودیم تا هنگامى که به آنچه داده شده بودند شاد گردیدند ناگهان [گریبان] آنان را گرفتیم و یکباره نومید شدند. 

شگفت این که در روایات تفسیری، اهل بیت علیهم السلام تاویل نهایی این دو آیه را در آخرالزمان دانسته اند که پس از اقتدار گمراهان و کافران، با حادثه ظهور بساط این اقتدار برچیده می شود.
اگر دهها آیه و روایت دیگری که ما را به فهم عمیق تمدن مدرن غرب رهنمون می کنند، کنار بگذاریم و فقط همین دو آیه را مد نظر قرار دهیم، کافی است که راهگشای ما به باطن و حاق مدرنیته غربی و نظام سلطه بر آمده از آن باشد اما افسوس که معارف قران و اهل بیت علیهم السلام در بسیاری از عرصه ها مهجور و متروک مانده اند و ما با منظومه فکری ای ملتقط و ممزوج با انگاره های شرقی و غربی به تحلیل و فهم حوادث می نشینیم که نتیجه ای جز گمراه شدن و عدم فهم درست امور ندارد.
آری سرنوشت محتوم غرب مدرن که خداوند را انکار می کند و هر امر غیبی و غیر محسوس را افسانه می پندارد و خویش را بی نیاز از هر گونه هدایت آسمانی می بیند، چیزی جز افول و سقوط نیست و اکنون نشانه های این افول یکی پس از دیگری ظاهر می شود و البته پیش از غرب، تمدن شرقی مبتنی بر مارکسیسم سقوط کرد که خود شاخه ای از مدرنیسم بود و اکنون صدای خرد شدن استخوان های تمدن غربی مبتنی بر لیبرالیسم به گوش می رسد. مارکسیسم و سوسیالیسم تجسم نفس اماره جمعی و لیبرالیسم و کاپیتالیسم تجسم نفس اماره فردی بشر مدرن و بعد از رنسانس بود .
غرب در سقوط رقیب شرقی خود دست افشانی و پایکوبی کرد اما غافل از این که همه عوامل سقوط مارکسیسم و سوسیالیسم در لیبرالیسم و کاپیتالیسم نیز فراهم است و تنها تفاوت در تقدم و تاخر سقوط است؛ چه آن که هر دو در پشت کردن به خداوند و انکار هدایت های الهی و خودبنیادی اومانیستی که اصلی ترین عامل سقوط است، مشترک هستند.
یکی از مهم ترین نشانه های افول مدرنیته و تمدن غرب، خلأ فکری و نظری آن است. این تمدن اگر چه توانست با شعارهایی چون آزادی و دموکراسی و رفاه و مدارا و حقوق انسان و ... برای بیش از یک قرن جذابیتی برای خود ایجاد کند و کسانی را شیفته و فریفته خویش نماید اما اکنون همه این شعارها رنگ باخته اند و ماهیت سراب گونه خویش را نشان داده اند. امروز غرب با محوریت آمریکا تجسم تزویر و غارتگری و خشونت و بحران زدگی است و هیچ ایده و طرح جذابی برای توجه افکار و انظار برای داخل و نیز خارج از خود برای دیگر ملت ها ندارد.
خیزش ملت های مسلمان منطقه و سقوط رژیم های وابسته و دست نشانده نظام سلطه مدرن، آغازی بر یک پایان بزرگ است. این بیداری و خیزش منطقه ای بدون شک به بیداری و خیزشی جهانی منجر خواهد شد و بساط سلطه غربی ها و آمریکایی ها را بر خواهد چید و وضعیت و شرایط و آرایشی نوین را در صحنه سیاست جهانی رقم خواهد زد. آنچه در شرایط جدید برجسته خواهد بود، احیای تمایلات دینی و معنوی و نیاز به یک دگرگونی عمیق در همه سطوح سیاسی و اقتصادی و اجتماعی خواهد بود اگر چه نمی توان از عدم بروز آشفتگی ها و به هم ریختگی ها و احیانا جنگ ها و برخوردهایی در مقیاس هایی وسیع مطمئن بود. آمریکا و غرب با محوریت یهود و صهیونیسم اگر در لبه پرتگاه بودن خود را حس کنند و از بازسازی و نجات خویش مایوس شوند، ممکن است به هر اقدام جنون آمیزی متوسل شوند اگر چه این احتمال نیز دور از تحقق نیست که خیزش های مردمی به سرعت به آمریکا و کشورهای اروپایی نیز سرایت کرده و آنها را تا مرز فروپاشی و فشل شدن پیش ببرد.
اما به نظر نگارنده آنچه در این میان بیش از هر چیز دیگر در خور تامل و ابتهاج آور است پدیدار شدن نشانه های یک آمادگی جهانی برای تحولی بنیادین و در انداختن طرحی نو برای اداره انسان و جهان است. طرحی که از هیچ ایدئولوژی انسانی و از هیچ حزب و گروه و جمعیت موجود بر نمی آید و تنها در صلاحیت آخرین ذخیره الهی برای بشریت حضرت بقیة الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف است و البته نظام جمهوری اسلامی که طلیعه داری این حادثه عظیم از آرمان هایش بوده است و همان گونه که گفتیم در بروز تحولات و خیزش های کنونی نقشی عظیم داشته است، می تواند در جهت تسریع در این امر و آماده سازی جوامع در سطح جهانی و آدرس دادن درست به بشریتِ سرخورده از ضلالت های کهنه و مدرن، نقشی بس بزرگ ایفا کند.
متفکران و اندیشمندان جمهوری اسلامی باید در این مسیر، به این نکته مهم توجه داشته باشند که در عرصه نظری و فرهنگی آنچه بدیل و جایگزین شایسته وضع موجود است، معارف ناب اسلامی و شیعی است و نه معارف آمیخته و ممزوج با آموزه های شرق و غرب قدیم و جدید. به گفته بسیاری از صاحب نظران اساسا مدرنیسم، تداوم منطقی فلسفه های بشری یونانی و ایده های ارسطویی و افلاطونی بوده است و اساسا غرب قدیم با محوریت یونان، و غرب مدرن با محوریت اروپا و آمریکا، در خود بنیادی معرفتی و عقیدتی و عملی، و انکار وحی و ربوبیت الهی، نقطه مشترکی آشکار دارند اگر چه ممکن است در لایه هایی نیز دچار تعارضاتی باشند.
بنا بر این آنچه می تواند در شرایط کنونی دنیا حرف و طرحی نو قلمداد شود و الهام بخش بشریت باشد و او را برای پذیرش تحولی اساسی و جهانی آماده نماید، آموزه ها و معارف خالص قران و اهل بیت علیهم السلام پیراسته از اندیشه های ساخته و پرداخته آزمون پس داده بشری است. اما آیا حوزه های علمیه ما برای ارائه جهانی این معارف آمادگی دارند و آیا اساسا آنچه امروز در نظام آموزشی حوزه جریان دارد، با محوریت تعلیم و تعلم معارف ناب قران و اهل بیت علیهم السلام است؟
و الحمد لله رب العالمین

--------------------------------------------------------------------

1 . همان گونه که بارها گفته ام نفی علوم و تکنولوژی و ساز و کارهای معیشتی مدرن به معنای نفی پذیرش اضطراری این علوم و ابزارها و ساز و کارها در شرایط کنونی که هیچ گریزی از آنها نمی باشد، نیست و بلکه این از وظایف ما است که در بستر ضرورت های کنونی در همه زمینه ها مقتدر و مسلح به همه ابزارهای اقتدار و استقلال باشیم.

منبع: سر مقاله فصلنامه سمات شماره چهارم
www.sematmag.com

شعر رهبر انقلاب در مورد شلمچه

ز آه  سینه  سوزان  ترانه  می سازم

چو نی ز مایه جان این فسانه می سازم

به غمگساری یاران چو شمع می سوزم

برای   اشک  دمادم   بهانه  می  سازم

پر نسیم به  خوناب اشک می شویم

پیامی از دل خونین روانه می سازم

نمی کنم دل از این عرصه شقایق فام

کنار لاله  رخان   آشیانه  می  سازم

در آستان به خون خفتگان وادی عشق

برون ز عالم اسباب ، خانه می سازم

چو شمع بر سر هر کشته می گذارم جان

ز یک  شراره  هزاران زبانه  می سازم

ز پاره های دل من شلمچه رنگین است

سخن  چو بلبل از  آن عاشقانه  می سازم

سر و تن و دل و جان را به خاک می فکنم

برای قبر تو چندین  نشانه  می سازم

کشم به لجه شوریدگی بساط «امین»

کنون که رخت سفر چون کرانه می سازم

امام(ره) دست ما را در دست هم قرار داد و برایمان دعا کرد

آنان که روزهای سخت جنگ تحمیلی و ماه های حضور دشمن متجاوز در ایران اسلامی را به یاد دارند نمی توانند خاطره رشادت ها و حماسه های شخصیت برجسته نظامی چون شهید بزرگوار صیاد شیرازی را فراموش کنند. 

امیر ارتش اسلام علی صیاد شیرازی، کسی بود که با وجود طی کردن سلسله مراتب نظامی در ارتش، همواره در قامت یک بسیجی بی ادعا، یار و یاور رزمندگان اسلام بود و توانست جلوه هایی شکوهمند از وحدت و اخوت میان برادران ارتشی و سپاهی را به ظهور برساند.

از خلق و خوی کم نظیر، منش متواضعانه و خلوص بی منتهای او چه در سال های حماسه و دفاع و چه در سال های پس از آن، سخن بسیار است، همان گوهر کمیابی که در نهایت وی را به دست شقی ترین افراد روی زمین ـ منافقین کوردل ـ به دیدار محبوب و معبودش روانه کرد.

به مناسبت 21 فروردین ماه، روزی که این امیر دلاور عرصه جهاد اکبر و جهاد اصغر در خون خود غلتید و به آرزوی دیرینه اش رسید، قطعه هایی از زندگی او به روایت همرزمش را تقدیم حضور می کنیم، به این امید که در روز حساب دستیگر ما باشد. 

محسن رضایی اینگونه برادرش علی صیاد شیرازی را توصیف می کند:
 
دیانت، شجاعت و تخصص

بنده و برادرم شهید صیاد شیرازی سالها در یک سنگر و در حساس ترین دوران تاریخ ایران یعنی دفاع مقدس در کنار یکدیگر حضور داشتیم. شهید صیاد از دیانت و شجاعت و تخصص بالایی برخوردار بود که تاریخ کشورمان هیچ وقت دلاورمردی های این شهید بزرگوار را فراموش نخواهد کرد.

پایداری بر مواضع ارزشی

پایداری و استقامت شهید بر مواضع ارزشی در بین نیروهای ارتشی یکی از ویژگی‌های بارز شهید صیاد شیرازی بود، البته بسیاری از ارتشی‌های ما بودند که با وجود اینکه پیش از انقلاب وارد ارتش شده بودند، اما وفاداری خود را به اسلام و انقلاب به اثبات رسانده بودند.

 انسانی برجسته

شهید صیاد شیرازی علاوه بر تدین فردی، متخصص نیز بود بالاخص در توپخانه و تا آخرین روزهای جنگ پایداری خود را نشان داد. فرد شجاعی بود و در بسیاری از عملیات و در میان انبوه آتش و بمباران خم به ابرو نمی‌آورد. این مجموعه رفتارها باعث شده بود تا ایشان یک انسان برجسته شود.

توان مدیریتی

به محض اینکه فرماندهی در نیروی زمینی ارتش به وی واگذار شد او توانست از توانمندی ارتش در جنگ به طور کامل بهره بگیرد و از سویی تعامل بسیار خوبی برای وحدت و همدلی در بین نیروهای سپاه و بسیج داشته باشد.

 هماهنگی با سپاه

وقتی که ایشان وارد فرماندهی نیروی زمینی ارتش شدند با سپاه کاملا هماهنگ بودند؛ به‌خصوص تا عملیات رمضان. اصلا مثل یک سپاهی و بسیجی رفتار می‌کردند. رابطه عاطفی خوبی با بچه‌های سپاه داشتند. وقتی که فرمانده نیروی زمینی شدند اختلافاتی که بین ارتش و سپاه بود کنار رفت. وقتی ایشان فرمانده نیروی زمینی شد ما قرارگاه مشترک ارتش و سپاه را راه انداختیم و همه جا ارتش و سپاه باهم کار می‌کردند و مثل قبل دوتا نیروی مجزا نبودند. وقتی ایشان فرمانده شد ارتش و سپاه یک قرارگاه مشترک داشتند. من و ایشان در قرارگاه مرکزی می‌نشستیم و تصمیم‌گیری می‌کردیم. دوتا قرارگاه کربلا و نجف بود. کربلا در جنوب و نجف در شمال غرب. قرارگاه دیگر حمزه در ارومیه مبارزه با ضد‌انقلاب را انجام می‌داد. تا کوچک‌ترین اختلافی هم پیش می‌آمد این سیستم می‌نشست و حل و فصلش می‌کرد.

گاهی اختلافات کارشناسی خیلی جدی بین لشکرها و تیپ‌ها به‌وجود می‌آمد ولی ایشان آمد و کمک کرد تا اینها حل و فصل بشود. در واقع می‌شود گفت اگر ایشان نبود این پیروزی‌ها حاصل نمی‌شد. در پیروزی بیت‌المقدس و فتح‌المبین و طریق‌القدس نقش صیاد نقش اصلی بود.

روزی بنده و برادر عزیزم شهید صیاد شیرازی برای ملاقات با امام خمینی به نزد ایشان رفته بودیم، امام دست ما دو نفر را گرفت و در دست هم قرار داد و برای ما دو نفر دعا کردند که این حرکت امام در میزان هماهنگی‌های ارتش و سپاه بسیار موثر بود.

 
جنس اختلافات سپاه و ارتش

اختلافات در جنگ دو نوع اختلاف بود اختلافات سیاسی و تخصصی. آن چیزی که بین سپاه و ارتش بود عمدتا اختلافات فنی، تخصصی و کارشناسی بود. مثلا در عملیات بیت المقدس من و برادر صیاد در مرحله سوم یک نظر داشتیم ستاد ایشان (صیاد شیرازی) و بعضی از فرمانده لشکر های سپاه نظر دیگری داشتند حتی بحث های تندی بین ما با فرماندهان و عناصر ستادی منجر شد. ما دو نفر یک نظر داشتیم آنها نظر دیگری داشتند، یکی دو نفر قهر کردند و از جلسه ما رفتند بیرون اما این اختلافات سیاسی نبود. بنابراین این اختلافات بین ارتش و سپاه از جنس تخصصی، فنی و کارشناسی بود. ولی اختلافات دیگری بود که معمولا جنبه های سیاسی به خود می گرفت که بین ما و ارتش نبود. البته برخی از دولتمردان کشور بدلیل ناپختگی دخالت هایی می کردند که این اختلافات را، تشدید می کردند و مدیریت و فرماندهی را در جنگ با مشکل مواجه می کرد.
 
اختلاف شدید با بنی صدر

زمانی که بنی‌صدر شهید صیاد شیرازی را از ارتش کنار گذاشته بود جلسه‌ای در دزفول داشت و آقایان رشید و صفوی هم در جلسه بودند، بعد که جلسه تمام شد بنی‌صدر به رشید و صفوی گفته بود شما بمانید و با آنها مفصل علیه شهید صیاد صحبت کرده و گفته بود من نمی‌دانم محسن رضایی به چه دلیل از او اینقدر حمایت می‌کند.

آقایان هم آمدند این موضوع را به من گفتند و من هم گفتم شما به پیش بنی‌صدر بروید و بگویید دلیلش این است که یا شما آگاهانه و از روی بغض این کار را می‌کنید یا متوجه نیستید آن افرادی که پیش شما ظاهرسازی می‌کنند نمی‌توانند ارتش را اداره کنند و افرادی مثل صیاد می‌توانند این کار را انجام دهند.

جنگ به صورت فرماندهی مشترک بین سپاه و ارتش مدیریت می‌شد و به جای فرمانده واحد، فرماندهی واحد بود و همه عملیات‌ها با دو امضاء انجام می‌شد که تا عملیات فاو این طور بود و از آن به بعد فرماندهی تغییر کرد و دیگر مشترک نبود.
 
ولایت پذیری

ایشان تا آخرین لحظه چه زمان امام(ره) و چه زمان مقام معظم رهبری، روی اصل ولایت و ولایت فقیه هم تاکید داشتند و هم عمل می‌کردند و یک ولایتی آزاده بود و اگر انتقادی هم داشت به صورت صحیح و درست مطرح می‌کرد و در عمل و رفتار با آزادگی کامل به ولایت فقیه معتقد بود.

عامل وحدت و همدلی بین سپاه و ارتش

شهید صیاد شیرازی عامل وحدت و همدلی بین نیروهای سپاه و ارتش بود و توانست ظرفیت کامل ارتش را در جنگ علیه بعثی ها به کار گیرد.

بنده و شهید صیاد شیرازی وقتی نظرات همه فرماندهان ارتش و سپاه را در اتاق جنگ می شنیدیم در اتاقی به صورت جداگانه پس از بحثی چند ساعته تصمیم می گرفتیم و آن را ابلاغ می نمودیم که یکی از این تصمیم گیری ها برای آزادسازی خرمشهر صورت گرفت.

ما در آن زمان گیر کرده بودیم و هر چه برای رهاسازی خرمشهر از چنگال دشمن حمله می کردیم دشمن مقاومت می کرد. در این زمان بنده و صیاد شیرازی به تصمیمی مشترک رسیدیم و آن را ابلاغ نمودیم که هم برادران ارتش و هم برادران سپاه از این تصمیم سومی که گرفته شده بود ناراحت بودند اما پس از آنکه با این فرماندهان صحبت کردیم آنها قانع شدند.

آشکار شدن چهره واقعی منافقین

منافقین با شهادت صیاد شیرازی آسیب بسیار جدی در سطح بین‌المللی دیدند و چهره بین‌المللی فریبکارانه‌ای که برای خود درست کرده بودند بعد از شهادت صیاد شیرازی از بین رفت و افکار عمومی جهان علیه آنان برخاستند.

روایت شهید صیاد شیرازی از عملیات فتح‌المبین

شهید صیاد شیرازی می گوید: عملیات فتح المبین عملیات سرا پا حماسه، ایثار و معنویت بود. با دلایل و مدارک لازم ثابت می کنم که نقطه اوج رزمندگان برای جنگیدن در راه خدا «عملیات فتح المبین» بود.

شهید سپهید امیر علی صیاد شیرازی که در سال های دفاع مقدس فرماندهی نیروی زمینی ارتش را بر عهده داشت،‌ پیرامون عملیات فتح المین خاطرات را بیان کرده بودند که به لحاظ ارزش تاریخی آن در سالگرد این سردار بزرگ اسلام آن را منتشر می کنیم:
نمی دانم آزمایش کرده اید وقتی مهمانی بر انسان وارد می شود هم از دید مهمان و هم از دید میزبان چه حالی است من برای اینکه مقدمه حرف خودم را بگویم این را تنظیم کردم بادیدار به یادماندنی خودم و همراهانم قبل از اینکه ما وارد منطقه و ماموریت افتخاری دو معارف جنگ شویم روز پنج شنبه گذشته مخصوصا سفری را انجام دادم تا محلها را بررسی کنم و ببینم وضعیت چطور است محل هایی که دیدم:

1- نقطه رابیه و میش داغ
2- عین خوش و دهلران
3- جسر نادری و پل کرخه
4- دامنه ارتفاعات ابوصلیبیخات

اینجا سومین نقطه ای بود که وارد شدیم . وقتی فرماندهی و عقیدتی به استقبال ما آمدند گفتند محل پذیرایی ما حسینیه سیدالشهدا است. با شنیدن این خبر صفایی وجودم را فرا گرفت که از بیان آن ناتوانم . اینجا رزمندگانی زندگی می کردند و گریه می کردند که به خدا نزدیک بودند. این صفا کجاست، عملیات فتح المبین عملیات سرا پا حماسه، ایثار و معنویت بود. با دلایل و مدارک لازم ثابت می کنم که نقطه اوج رزمندگان برای جنگیدن در راه خدا «عملیات فتح المبین» بود. در قیاس با عملیات بیت المقدس شاید گفته شود کوچک تر است اما باید ارزیابی کرد و دید که چقدر به خدا نزدیک شدیم . باید دید چقدر بهتر خدا را دیدیم (ما در این عملیات ) بهتر دیدیم و دانستیم که شخصیت ما در نظام چیست؟

عطش جنگیدن در راه خدا پیدا بود. چرا که این عملیات با نام یا زهرا(س ) آغاز شد و به برکت این نام خدا می داند که چه به وجودآمد. عملیات فتح المبین نتیجه سه ماه تلاش مستمر بود. بعد از سه ماه تلاش موفق شدیم به تدبیر برسیم . قرار بود در این عملیات ، در فضای 60 - 40 کیلومتر از چهار محور : 1 جسرنادری 2 محور ممله و پادگان عین خوش 3 محور شوش 4 محور تنگ رقابیه از طرف تنگ زلیجان و ارتفاعات میش داغ عمل کنیم .

قرارگاه لشگر 77 ثامن الائمه که از چهره ها و یگان های سرافراز ارتش و رزمندگان اسلام است در هفت تپه مستقر بود عقبه اش و یگان هایش در غرب کرخه بودند . در کنار آن همرزمان از سپاه تیپ 17 قم تیپ حضرت سجاد و گردان های مختلف حضور داشتند و همه آماده عملیات بودند. یک روز در هفت تپه جلسه داشتیم . همه فرماندهان بودند و پیشرفت کار را در قرارگاه کربلا کنترل می کردیم و جایی که لازم بود هدایت می کردیم . جلسه عجیبی شد. برادران ارتش و سپاه یک یک آمدندو گزارش دادند. همه گزارش ها منفی بود و مایوس کننده . جو بسیار نگران کننده ای به وجود آمد. نوبت رسید به برادر عزیز صفار از قرارگاه فجر از سوی سپاه که فرمانده تیپ 12 قم بود . با تواضع گفت : « از شما تعجب می کنم، از حال شما. مگر ما با توکل به خدا جلو نیامدیم » جوان 22 ـ 23 ساله ای در مقابل اساتید و فرماندهان می ایستد یک دفعه جو جلسه تغییر می کند. شرمنده می شوم. ایشان گزارش می دهد و میزان پیشرفت شناسایی خودش را می گوید. جلسه قوت قلب گرفت چهار راه بحث بر سر این بود که از کجا شروع کنیم ارتش می گفت از جسر نادری و از قرارگاه فتح و سپاه می گفت نه از چهار محور با هم باید شروع کرد. من همرزمان ارتش را صدا کردم و گفتم از هر چهار محور عمل می کنیم . برای عملیات آماده شدیم . کارشناسان گفتند نور ماه برای حمله مناسب نیست چون کارشناس بودند پذیرفتیم . گر چه مایل نبودیم تا آمدیم تصمیم گرفتیم که آماده شویم . دیدیم از قرارگاه فجر تماس گرفتند که دشمن آتش سنگینی را شروع کرده و به ما فشار می آورد. از یک طرف فشار دشمن و از طرف دیگر کمبود مهمات همه را نگران کرده بود. آمدیم دفع کنیم دیدیم دشمن از رقابیه جلو آمده حالت عجیبی پیش آمد. از طرح سه ماهه ما اصلا دو محورش خراب شد چه باید می کردیم در قرارگاه کربلا به این نتیجه رسیدیم که باید نزد فرماندهی کل قوا برویم و دو تا سئوال مطرح کنیم :
1- چه باید کرد؟
2- برای این طرح ناقص ما استخاره کنید .

بین من و سردار رضایی هماهنگی شد که من در منطقه بمانم و سردار رضایی به تهران برود.
قبل از دوازده و نیم بود که از ابوغریب خبر دادند دشمن باچند تانک آمده . من پایم رغبت ندادکه بروم پای بی سیم که بگویم برگردند. گفتم: شاید ارتشی هاگوش کنند (بدلیل سلسله مراتب نظام ) ولی با تک تک فرماندهان صحبت کردم گفتند قلب ما قوی است . ساعت 12 و نیم- یک و نیم - دو و نیم شد و اینها همین طور پیش می رفتند ساعت سه و نیم صبح که شد دیدم گفتند ما بیست متری دشمن هستیم رمز عملیات را با قدرت کامل گفتیم بعد از اعلام فرمان حمله تمام فرماندهان و عناصر ستاد رو به قبله دعای توسل خواندند چه دعایی ! چه ضجه هایی ! چه زاری بود هر کس به حال خودش گریه می کرد هر لحظه بر شدت گریه اضافه می شد که من سر و صدای بی سیم را نزدیک صبح شنیدم فکر کردم گیر افتاده اند گفتند ما فرمانده تیپ را گرفتیم و بعد هی اسیر بود که به عقب می آمد. هر چه می پرسیدیم که چی شده هیچ کس جواب نمی داد. گرفتار بودند آخر. گفتیم فرمانده تیپ دشمن را بیاورند. فرمانده تیپ گفت : « ما می دانستیم بعد از توفیق در مرحله اول شما حتما حمله می کنید این بود که به همه گفتم آماده باشند همه آماده پشت تیربار و در سنگرها بودند . تا اینکه ساعت 3 شد دیدیم خبری نشد . ما گفتیم ساعت 3 حمله نکردید پس دیگر حمله نمی کنید لذا به همه استراحت دادیم . خود من آن قدر احساس اطمینان می کردم که با لباس زیر خوابیدم بعد دیدم طرف رانم درد می کند (مرا می زدند که بیدار شوم و بعد هم اسیر شدم ). » مواضع دشمن به سرعت سقوط می کرد، قرارگاه فجر و قرارگاه نصر این منطقه را گرفتند ابتکار عمل از دست ما خارج شده بود. ما هر جا را می گفتیم بگیرید می گفتند ما از آنجا رد شدیم به سردار رضایی گفتم اینجا جای ما نیست و رفتیم جلو. تا چنانچه سوار بر وانت رفتیم و بعد تا تنگه برغازه آمدیم گلوله تانک دشمن جلو ما را گرفت . بیست متری ما خورد و ما پریدیم بیرون . عملیات حماسه انگیز با آزادسازی دو هزار کیلومتر از خاک و شانزده هزار اسیر به پایان رسید.

بعد از عملیات فتح المبین اواخر مسئولیت خودم در فرماندهی نیروی زمینی احساسی به من دست داد که یک تیپ به نام حضرت ابوالفضل با سه گردان تشکیل دهم و افسران و درجه داران ایمانی وارد آن شوند و این تیپ طوری بگیرد و خیالمان راحت شود. تیپ حضرت ابوالفضل تشکیل شد ، باسه گردان . برای اینکه از مجموعه های خوبی برخوردار شوند به مهندسی نزاجا پانزده روز مهلت دادیم که یک حسینیه بسازد و این فضا و اطرافش را که می بینید در عرض پانزده روز به وجود آمد. آمدم فرماندهی تیپ را خودم برعهده گرفتم تا فرماندهی نیروی زمینی احساس کند این تیپ برای خودش است . وقتی نماینده امام در شورای عالی دفاع شدم این تیپ منحل شد. شب انحلال من در تهران بودم . وقتی خبر انحلال آن را دادند حال عجیبی پیدا کردم . مانند شب عاشورای امام حسین (علیه السلام ) شد و اکنون من از فرماندهی تیپ تشکر می کنم و حسینیه تیپ اینجا باید بماند به این عنوان آثار جنگ من به تیپ 45 تبریک می گویم . از صمیم قلب می خواهم که قدر این نعمت را بدانند . بایستی به مرور و به تدریج وضع بهتری پیدا کند.

به یاد صیاد دلها

امروز ۲۱ فروردین ماه مصادف است با سالروز شهادت امیر سپهبد علی صیاد شیرازی

یادش گرامی و راهش پر رهرو باد و چه خوب مقام معظم رهبری در وصف او فرمودند: صیاد دلها

داستان آخرین سفر شهید آوینی به فکه چه بود؟

لحظه‌های آخر قبل از اینکه حاجی کلا توی اغما برود، متوجه ذکر‌هایی بودم که مدام زیر لب تکرار می‌کرد؛ یا زهرا می‌گرفت، سه بار دعای «اللهم اجعل مماتی شهاده فی سبیلک» را خواند و بار آخر بود که از روی برانکارد به حالت نیم خیز بلند شد و گفت: «خدایا گناهانم را ببخش و شهیدم کن».

به گزارش گروه «حماسه مقاومت» خبرگزاری فارس، فروردین که از راه می‌رسد، باد محملِ رایحه‌ای است وزیده از سرزمین دور، فکه نسب به بهشت می‌برد، با آن شقایق‌های آتشین که از خون‌هایی سرخ برآمده‌اند. فروردین که از راه می‌رسد، فرش زمردین گل‌های تازه را در بر می‌گیرد. درختچه‌های گز، با چند متری فاصله از هم - که گه‌گاه نخلی جدا افتاده و تنها نیز - سر از زمین برگرفته‌اند، به این امید که شاید مسافران نام آشنای سال‌های نه چندان دور خود را نظاره کنند.
مهمانان دشت فکه که هر سال می‌آیند و می‌روند، این ساکنان آرام و صبور دشت‌های خوزستان را می‌بینند که دست فراچشم خویش گرفته،‌ خیره در جایی، گویی ناکجا، نگرانند. گردش بی‌قرار باد در شاخ و برگ تکیده‌شان آوازی برمی‌آورد سخت غریب و رازآلود: ‌گویی نای مولاناست.
در محمل بانوی فروردین، رایحه‌ی آن گل ‌ها و صدای این ترنم غریب است که روح نشاط و تولدی هزار باره، اما نامکرر را در تن نبات و آدمی زنده می‌کند.
فروردین که از راه می‌رسد، سعید قاسمی روزی را به خاطر می‌آورد که به همراه تعدادی از بسیجی‌های لشکر 27 محمد رسول‌الله به فکه می‌رفتند:

فروردین هفتاد و یک، با تعدادی از رفقا برای تبریک عید به منزل شهید «محمد راحت» رفتیم. محمد راحت از بچه‌های لشکر حضرت رسول(ع) بود که در مرحله‌ی مقدماتی عملیات والفجر یک به شهادت رسید و جنازه‌اش تا آن زمان مفقودالاثر مانده بود. میان صحبت‌ها، همسرشان کتاب «رمل‌های تشنه» را نشانمان داد و پرسید که خوانده‌ایمش یا نه، و این که طبق صحبت‌های نویسنده‌ی کتاب، جنازه‌ی شهید راحت باید در خاک خودمان باشد و اگر این طور است آیا می‌شود جست‌وجو کرد و جنازه را آورد، یا اصلا اثری از آن نمانده... و صحبت‌هایی از این قبیل، البته ما قبلا هم به فکه رفته بودیم، اما چندان جدی نبود. حرف ایشان دوستان را برای یک سفر متفاوت و جدی‌تر ترغیب کرد.
به دلیل شرایطی که طی عملیات والفجر یک پیش آمد، ‌منطقه‌ی فکه تا پایان جنگ میان ما و عراقی‌ها قرار گرفت و بازگرداندن شهدا و مجروحانی که در آنجا و در اثر تشنگی و جراحت‌هاشان به شهادت رسیدند، میسر نشد، اردیبهشت همان سال بود که برای سفر مهیا شدیم.
فکه را بعد از ده سال می‌دیدیم؛ منطقه‌ای بکر و دست نخورده. تجهیزات بچه‌ها،‌ سنگرها، موانع و همین طور پیکرهای مطهر شهدا اینجا و آنجا به چشم می‌خورد. جست‌وجوی ما دو سه روزی بیشتر طول نکشید. چرا که با آمادگی کامل نیامده بودیم. از بچه‌های ارتش بیست سی تایی گونی سنگری گرفتیم و تعدادی از جنازه‌های شهدا را عقب آوردیم. بچه‌ها از جریان تفحص فیلم و عکس هم گرفتند. یک هفته‌ای تهران بودیم. برای بار دوم که عازم می‌شدیم. تعدادی از بچه‌های نیروی هوایی سپاه، از جمله مرتضی شعبانی هم همراهمان شدند. او با یک دوربین یوماتیک هزار و هشتصد به قول خودش درب و داغان آمد. سفر دوم هم هفت هشت روزی طول کشید. در این دو سفر دویست و هفتاد شهید شناسایی شدند که جز شهید «ضعیف» و شهید «خسروانور» ما تلاش خاصی برای پیدا کردنشان نکردیم. همه روی زمین و جلوی چشم بودند؛ با پلاک و بعضا کارت شناسایی و حتی گه‌گاه وصیت نامه. شهدا را با پلاکشان به عقب می‌فرستادیم. فکر می‌کنم اهواز. آنجا شناسایی می‌شدند که این شهید کیست و متعلق به کدام گردان و لشکر می‌شود. مرتضی شعبانی دو سه ساعتی از ماجرا تصویر گرفت. به تهران که برگشتیم، اصغر بختیاری خیلی اصرار داشت که آقا مرتضی فیلم‌ها را ببیند و مونتاژشان کند.
بچه‌ها که به سراغش رفتند، سخت مشغول کارهای مجله‌ی سوره و گروه تلویزیونی حوزه‌ی هنری بود. صحبت‌هایی هم از راه‌اندازی دوباره‌ی روایت فتح بود. شاید اکراه و آشنایی اندکش برای کار با ویدئو نیز در جوابی که به اصرار بچه‌ها بود، بی‌تأثیر نبوده باشد. نوار سلولوئید و تدوین با میز موویلا را همچنان ترجیح می‌داد. این شد که فیلم‌ها را ندید و به شیوه‌ای که کسی را از خود نمی‌ارزد، در جوابشان پاسخ منفی داد. شعبانی ناچار خود فیلم را مونتاژ کرد. اسمش را گذاشتیم «تفحص». بیست دقیقه‌ای می‌شد و این شد اولین فیلم تفحص که حدود ده دقیقه‌اش را هم تلویزیون پخش کرد. آن موقع چندان فضای این جور حرف‌ها و صحنه‌ها نبود. این فیلم را حاجی ندید تا این که روایت فتح مجددا در ساختمان فعلی پا گرفت. البته آن موقع فضای وسیع حالا را نداشت. کل مجموعه یک نمازخانه بود با دو اتاق کوچک. یک ماشین لندکروز هم داشتیم که از بقایای زمان جنگ بود. حاجی بچه‌ها را از این طرف و آن طرف جمع کرد و گروه شکل گرفت. «روایت فتح» همین جوری پا گرفت. اوایل چند برنامه‌ای هم تهیه کردیم که پخش نشد. قبل از ماجرای سفر به خرمشهر و ساخت «شهری در آسمان» بود که یک روز در حوزه‌ی هنری،‌ فیلم تفحص را نشان حاجی دادیم. اشتباه نکنم آبان ماه بود. آقای طالب زاده هم حضور داشتند. فیلم را دیدند. حاجی خیلی متأثر شد و سوالات زیادی هم پرسید؛ از شهدا منطقه‌ی فکه، شقایق‌ها و گل‌هایی که تصویرشان در فیلم بود و کم و کیف کار. این موضوع در ذهن حاجی ماند تا عید سال 72 که آقا مرتضی اصرار کرد که به سمت فکه برویم.
آن سال لشکر 27 ده - پانزده‌تایی اتوبوس را به صورت یک کاروان به جنوب می‌برد. آن سال‌ها کم‌کم داشت قصه‌ی بازدید از مناطق جنگی هم پا می‌گرفت. ما با دو اکیپ از پادگان امام حسن (ع) با اینها همراه شدیم. از همان ابتدای حرکت هم شروع کردیم به مصاحبه و تصویربرداری.
با تعدادی از بچه‌های لشکر، از جمله احمد شفیعی و شهید قاسم دهقان از کاروان جدا شدیم و رفتیم اروند کنار. آنجا صحبت‌هایی میان حاجی و بچه‌ها رد و بدل شد. حاجی از کلیت کار راضی نبود. این بود که یکی از اکیپ‌ها را به تهران برگرداند. بختیاری، صابری، رمضانی و من ماندیم برای ادامه‌ی کار و مجددا برگشتیم «دوکوهه». روز دوم حضورمان در دو کوهه، سری به سد کرخه زدیم که آن موقع تازه داشتند پی‌اش را می‌کندند. قرار بود بچه‌ها از حوادثی که آنجا رخ داده بود، حرف بزنند که اتفاقا بچه‌های حراست سد سر رسیدند و بازداشتمان کردند. دوربین وسایلمان هم ضبط شد. حرفشان این بود که کی هستیم و به چه اجازه‌ای آمدیم اینجا و با چه مجوزی داریم فیلم می‌گیریم؟ حاجی ناراحت بود. به بختیاری گله می‌کرد که برود وسایل را آزاد کند. می‌گفت وقتمان همین‌طوری دارد تلف می‌شود. به هر حال تا فیلم‌هایمان را بازبینی نکردند، رهایمان نکردند. این ماجرا دو ساعتی وقتمان را گرفت. با همان تعداد که رفته بودیم اروند کنار، راه افتادیم سمت فکه. بین بچه‌های روایت، این سفر به «سفر اول فکه» معروف شد.
در میان جاده‌ای که از دو سو با دیرک‌های آهنی و ردیف سیم‌های خاردار محصور شده بود پیش می‌رفتند. فکه در مقابلشان بود. گذشت ایام، باران‌های پیاپی و بادهایی که هیچ‌گاه از جنبش و تکاپو خسته نمی‌شدند، چهره‌ی دشت را در هاله‌ای از غباری خیالی رنگ می‌پوشانید. با چشمانی تیزبین، و از آن پس به مدد دوربینی - اگر همراه آورده بودند - می‌توانستند این دشت زیبا را که گویی تا انتهای افق نیز ادامه داشت به تماشا بنشینند.
سیم‌های خاردار، میدان‌های مین، سنگرهایی که آثار انفجار گلوله‌ها و ترکش‌ها را هنوز بر چهره داشتند، آستین لباسی که در گذشته‌ای نه چندان دور دست رزمنده‌ای را در خود داشت و اکنون شرح ماجرا با بوته‌ی خاری باز می‌گفت، قمقمه‌های خالی یا گه‌گاه پر از آبی که کنار جنازه‌های استخوانی شهدای تشنه افتاده بود، همه و همه در برابر چشم‌هاشان بود. رمضانی جزئیات را به خاطر نمی‌آورد. دریغای آن روزها با او همراه است. اگر می‌دانست آن روزها که طی می‌شد آخرین روزهای سیدمرتضی است، حتما بهتر او را می‌دید و بهتر جزئیات را به خاطر می‌سپرد، اما بازی تقدیر را نمی‌شناخت.
چهار، پنج روزی آنجا بودیم. هر روز صبح تا غروب می‌رفتیم فکه و مصاحبه می‌گرفتیم. شب هم می‌آمدیم برقازه برای خواب و استراحت. بچه‌ها خاطره‌های عجیب و زیبایی تعریف می‌کردند و پیدا بود که حاجی خیلی متاثر و امیدوار شده است. متن «انفجار اطلاعات» را هم همان جا نوشت. حالا یادم نیست فیلم‌هامان تمام شد یا مشکل باطری‌هامان بود که قرار شد برگردیم. حاجی هم کار را تمام شده می‌دانست. یادم هست روز آخر چند تایی عکس هم برای یادگاری گرفتیم. از جمله آن عکس معروف حاجی که خیلی هم از روش چاپ شده. شعبانی چندتایی عکس گرفت که بیش‌تر دسته‌جمعی بود. بعد رو کرد به حاجی که «آقا مرتضی، بگذار یک عکس تکی هم از شما بگیرم.» و با روحیه حاجی آشنا بودیم. یا اجازه نمی‌داد ازش عکس تکی بگیرند یا ادایی درمی‌آورد که عکس خراب می‌شد. ولی آن روز بلند شد. لباس‌هاش را تکاند و صاف و مرتب کرد و اورکتش را هم روی شانه‌اش انداخت و همین طور که دست به سینه ایستاده بود، خندید و گفت:

«شعبانی! حجله‌ای بگیر».

مرتضی هم دو تا عکس گرفت؛ یکی عمودی و یکی هم افقی. شد همان عکس‌هایی که برای حجله‌اش استفاده کردند. کمی بعد ساعت هشت یا نه شب بود که راه افتادیم برای برگشتن. حاجی برای فردای آن روز قرار جلسه داشت. نمی‌دانم با کی و کجا. ولی به هر حال عجله داشت که فردا حتما تهران باشد. یکی دو تا مصاحبه هم به نظر باقی مانده بود که می‌گفت در تهران می‌گیریم. با ماشین لندکروز درب و داغانمان حرکت کردیم سمت تهران. نزدیکی‌های بروجرد بود که ماشینمان کلا خراب شد. دو سه ساعتی هلش می‌دادیم. بنده‌ی خدا حاجی هم پایین آمده بود و کمک می‌کرد تا به هر شکلی بود به بروجرد رسیدیم و بچه‌ها ماشین را بردند تعمیرگاه.
صبح چهاردهم فروردین. بعد از خوردن صبحانه دوباره حرکت کردیم. ناهار را در اراک خوردیم و نماز ظهر و عصر بود که رسیدیم مرقد امام.
شب تهران بودیم. حاجی کلا از سفر راضی بود و یک بار شنیدم که به یکی از بچه‌ها می گفت «از فکه برنامه‌ای عاشورایی درست می‌کنم!»
دنبال دو سه نفری بودیم تا مصاحبه‌ها را تکمیل کند. از جمله آقای جعفر ربیعی، نویسنده‌ی کتاب «رمل‌های تشنه» که علی‌رغم اصرار حاجی، نتوانسته بود به فکه بیاید.
قرار بود برای تکمیل برنامه‌ی دیگر که درباره‌ی سوسنگرد بود برویم آن جا که به دلایل سفر لغو شد. در نمازخانه روایت فتح نشسته بودیم. بعد از نماز مغرب و عشا بود که دقیقا یادم هست حاجی‌ رو کرد به بختیاری‌ و گفت «فکه یک روز دیگه کار داره. حالا که این طور شد، بچه‌ها را جمع کن برگردیم منطقه.» ما تعجب کرده بودیم که حاجی چرا نظرش به این سرعت تغییر کرده و کار را ناتمام می‌داند. خلاصه اصغر یک تعدادی از بچه‌ها را خبر کرد. ده، دوازده نفری می‌شدند که روز چهارشنبه هجدهم فروردین برای حرکت دوباره توی نمازخانه روایت جمع شدند. همان گروه قبلی بودند با دو سه نفر دیگر. از جمله حاج سعید قاسمی و شهید محمد سعید یزدان‌پرست که همراه حاج سعید آمده بود و ما تا آن روز این بزرگوار را ندیده بودیم؛ کم حرف بود. چهره‌ی نورانی و بشاشی هم داشتند. به قول بر و بچه‌های جبهه، چهره‌شان نور بالا می‌زد. حاج سعید بهتر می‌شناسدش.
سعید قاسمی یزدان‌پرست را می‌شناخت؛ از وقتی که وارد دانشگاه شدند و این هم‌کلاسی خود را که برخلاف قیافه‌ی محجوب و ساکتش، پرجنب و جوش و ناآرام بود دوست می‌داشت. محمدسعید سی و هفت ماه از جبهه‌اش را تنها در کردستان گذرانده بود. حرف‌هایی که هر چند وقت یک بار با یکدیگر می‌زدند، می‌توانست تا ابد ادامه داشته باشد، تا این که دو سه سال بعد سفرهای فکه پیش آمد. وقتی سعید قاسمی از آن سفر که به جست‌وجوی محمد راحت رفته بود بازآمد و عکس‌ها و فیلم‌ها را نشان دوستش داد. در قبال نگاه‌های مشتاق و اصرار این رفیق عزیز، خود قولی هم داد «باشد سفر بعدی اگر پیش آمد، خبرت می‌کنم.» و حالا موعود فرا رسیده بود و یزدان‌پرست که جبهه‌ی جنوب را ندیده بود همراهشان شد. به گمان آن که باید خیلی زودتر می‌آمده است، نفس‌زنان خود را رساند. بچه‌ها این میهمان تازه را نمی‌شناختند. همه برای مصاحبه می‌آمدند، اما او؟ سعید قاسمی معرفیش کرد و توضیحاتی داد. اما اصغر بختیاری به هنگام صرف ناهار آن روز دست از شوخی‌هایش برنمی‌داشت:

ناهار قیمت داشتیم. گفتم «حاج سعید! این غذای روایته. هر که می‌خوره، باید برای روایت کاری بکند» و ایشان لبخند می‌زدند و چیزی نمی‌گفتند و تا آخر هم ما چندانی صحبت‌کردنشان را ندیدیم. به هر صورت ایشان هم همراه بچه‌ها راهی شدند. چون نفراتمان زیاد بود قرار شد دو ماشین وسایل و بچه‌ها را با خودش ببرد و ما هم که از قبل بلیت برایمان جور شده بود، با هواپیما برویم. قرار گذاشتیم در سه راهی فکه به هم ملحق شویم. بچه‌ها بعد از ناهار حرکت کردند و ما ساعت ده شب همان روز. از فرودگاه حاجی اصرار کرد هر طور شده، برای شهید دهقان هم بلیت تهیه کنیم. ایشان جانباز جنگ بود و اوضاع کمرش هم اصلا تعریفی نداشت. خوش‌بختانه مشکل بلیت ایشان هم حال شد. به اهواز که رفتیم شب را در مهمانسرای استانداری خوابیدیم و صبح اول وقت راه افتادیم به طرف اندیمشک. در راه سری هم به شوش دانیال زدیم؛ برای زیارت و خرید به قول بچه‌ها توشه‌ی راه. آن جا یادم هست که حاجی دو تا چفیه خرید؛ از آن چفیه‌های عربی که در عکس‌هایشان هم اگر دقت کنی، هست؛ کلفت‌تر و بزرگ‌تر از چفیه‌های معمولی.
بعد آمدیم سه‌راهی فکه و به بچه‌ها که داخل ماشین یا زیر درخت‌ها در حال استراحت بودند و منتظر، ملحق شدیم و از آنجا یک راست رفتیم برقازه.
داخل یک سنگر سوله‌ای شکل مستقر شدیم. با بچه‌های تفحص یک جا بودیم. آن جا تا فکه یک ساعتی راه است. یادم نیست ناهار خوردیم یا نه که باران تندی شروع به باریدن کرد. از آن باران‌های منطقه‌ی خوزستان که معروف است و سیل راه می‌اندازد. سنگر را آب گرفت و هر چه را داشتیم خیس کرد. پتوها، قند و چایی، وسایل. حاج‌قاسم به کمک بچه‌ها، با یک سطل آب‌ها را بیرون ریختند و وسایل را هم آوردند بیرون و مشغول خشک کردنشان بودیم که هوا دوباره آفتابی شد. هنوز البته لکه‌های ابر توی آسمان بود. حاجی گفت برویم منطقه. هنوز تا تاریک شدن هوا وقت داریم. راه افتادیم سمت پاسگاه رشیدیه. آن روز حاج سعید و حاج قاسم خاطره‌‌هایی گفتند که ضبط کرده‌ایم و فیلمشان هست. کانال کمیل محور حر‌ف‌های آن روز بود. تو راه برگشت بچه‌ها سرود «کجایید ای شهیدان خدایی» را خواندند که رمضانی آخر یکی از نوارها ضبط کرد. وقتی نوار را عقب کشید و برای حاجی گذاشت، خوشش آمده بود. گفت «یادتان باشد فردا بگوییم بچه‌ها بخوانند که مفصل‌تر ضبط کنیم».
حاجی ضمنا عجله داشت که ساعت نه و نیم برقازه باشیم تا قسمت ششم شهری در آسمان را که ساخته بود ببینیم. بگذریم که برنامه را آن شب یک ساعتی زودتر پخش کردند و حاجی خیلی از این موضوع ناراحت شد و گفت که باید به آقا مهدی[همایونفر] بگوییم اعتراض کند چرا ساعت پخش برنامه را تغییر داده‌اند. بعد صحبت فردا شد که «باید زودتر حرکت کنیم. چرا که نماینده‌ی ارتش تا ظهر بیش‌تر همراهان نخواهد آمد.» به همین جهت زودتر شام را که چندتایی کنسرو بود خوردیم که بخوابیم. ضمن این که برق آن‌جا را یک ژنراتور کوچک تامین می‌کرد که زود خاموشش می‌کردند و سنگر می‌شد ظلمات.
سنگر، که سوله‌ای دراز و بزرگ بود، حال در تاریکی فرو رفته بود. بچه‌ها کنار هم خوابیده بودند؛ خسته از تلاش روزانه. مرتضی اما شب خفتن تا پگاه صبح را عادت نداشت. فانوسی بالای سر خود گذاشت تا رفت و آمدش بچه‌ها را معذب نکند. سربازانی که آن شب را تا به صبح نگهبان بودند، وضو و نماز شب و گریه‌های سیدمرتضی را به یاد می‌آوردند. یکی ساعتی را به خاطر می‌آورد که اگر سید به او نزدیک شد و ضمن شوخی‌هایش از او خواست که اگر خسته است بگذارد به جایش پاس بدهد و سرباز تشکری کرده بود. سرباز در انتظار روزهایی که اجبار خدمت به سر آید و بتواند به میان شهر و جمع خانواده‌اش - که حالا در این شب‌های عید فقط او را کم داشتند - بازگردد. در حیرت بود که چه می‌خواهد این مرد از بیابان خدا، که جز خار و درختچه‌هایی که اندازه‌شان به ندرت از قامت آدمی فراتر می‌شد و سربازان دشمن، مین‌ها، که هنوز در آن جان می‌طلبیدند، چیزی نداشت. شعبانی وقتی چشم گشود و ساعت شب نمایش را در دل سنگر کاوید و دانست که تا فضای نماز وقتی نماینده است. طول سنگر را کورمال کورمال طی کرد. اما: فهمیدم که اشتباه کرده‌ام. در سنگر آن طرف بود. مسیر رفته را دوباره برگشتم و برای بار دوم دست و پای چند نفر را توی آن تاریکی لگد کردم تا این که در را پیدا کردم. وضو گرفتم و سریع برگشتم. یک ربع، بیست دقیقه‌ای بیش‌تر نمانده بود تا نماز قضا شود. داشتم بچه‌ها را صدا می‌زدم که دیدم مرتضی بیدار است. یک فانوس را از بالا سرش برداشته بود. گفت که دو ساعتی است بیدار است، اما در را پیدا نمی‌کند. دنبال کفش‌هایش گشت. یکی از راننده‌هامان پوشیده بودشان. پیدایش کرد و برگشت. کمی بعد از نماز حرکت کردیم. صبحانه را توی ماشین خوردیم. حاجی نان و پنیر را خودش لقمه می‌کرد و دست بچه‌ها می‌داد. خاطرم هست که صبح جمعه بود: بیستم فروردین. هدف آن روزمان قتلگاه بود. جایی که در عملیات والفجر یک، شهدا و بچه‌های مجروح را آن‌جا گذاشته بودند تا سر فرصت به عقب منتقل کنند و این فرصت پیش نیامده بود و همه مظلومانه همان جا مانده بودند. بچه‌ها قرار بود خاطرات و ماجراهای این مکان را تعریف کنند و حاجی اصرار داشت که حتما آن جا را پیدا کنیم تا مصاحبه‌ها همان جا ضبط شود. خیلی راه نیامده بودیم که بین بچه‌ها اختلاف شد؛ سر این که قتلگاه کدام طرف است. احمد شفیعی‌ها و حاج‌سعید یک مسیر، و شهید دهقان و بقیه مسیر دیگری را پیشنهاد می‌کردند. ناچار دو گروه شدیم و همانطور که پیش می‌رفتیم، فاصله‌مان هم از هم بیش‌تر و بیش‌تر می‌شد. اما هنوز گروه بچه‌ها را می‌دیدیم و صدایشان را می‌شنیدیم. رسیدیم جایی که معبر تمام شد. حجت معارف‌وند که در ستون ما بود ، یکی دو تا نبشی از توی خاک درآورد و روی حلقه‌ی سیم خارداری که مانعمان شده بود انداخت. یکی یکی رد شدیم. همین جا بود که بین ما و بختیاری و صابری فاصله افتاد. اصغر گرگی نشسته بود و داشت از یک لنگه پوتین عکس می‌گرفت و یوسف هم کنارش ایستاده بود. از برنامه‌ی خرمشهر به این طرف، یک دوربین VHS و یک دوربین عکاسی همراهمان بود که از پشت صحنه‌ها عکس و تصویر می‌گرفتیم. اما آن روز فراموش کردیم دوربین را همراهمان بیاوریم.
فقط اصغر گه‌گاه عکس می‌گرفت. خیلی آهسته راه می‌رفتیم. حاجی اعتراض کرد که چرا تندتر نمی‌رویم. حاج سعید گفت میدان مین است، باید طمأنینه کرد. بچه‌ها تقریبا پا جای پای هم می‌گذاشتند. دو طرفمان ادوات و تجهیزات رزمنده‌ها بعد از قریب ده سال هنوز روی زمین پراکنده باقی مانده بود. چند بار اصرار کردم که از لباس‌ها و پوتین‌های بچه‌ها که روی زمین افتاده بود تصویر بگیرم که حاجی می‌گفت بریم زودتر به قتلگاه برسیم جز یک جا، که ستون را نگه داشت و خواست که از راه رفتن بچه‌ها فیلم بگیرم. کمی از قدم برداشتن حاج سعید و یکی دیگر از بچه‌‌ها تصویر گرفتم. چند ثانیه‌ای هم از یک گلوله‌ی آرپی جی که روی رمل‌ها افتاده بود و کاملا زنگ زده بود. بعد دوربین را چرخاندم سمت شفیعی‌ها که داشت لای بوته‌ها را جست‌وجو می‌کرد که یک باره با صدای زیاد انفجار روی زمین افتادیم.
از میان حدود سی نوع مینی که در قتلگاه فکه باقی مانده است سید مرتضی پا بر مین والمری گذاشت؛ مینی استوانه‌ای شکل با شاخک‌هایی حساس. تکانی کوچک کافی است تا اولین ضامن آزاد شود و فنری را که به رشته‌ای سی و پنج سانتی‌متری متصل است رها کند، بالا پریدن مین و انفجار آن در ارتفاع نیم متری از سطح زمین، تراکش‌های مین را در همه‌ی جهات می‌پراکند.
جز حجت‌الله معارف‌وند که در ابتدای ستون حرکت می‌کرد و نیز بختیاری و صابری که چند متری از جمع فاصله داشتند، کسی از ترکش‌ها بی‌نصیب نماند. اصغر بختیاری خود را به جمع رساند و وقتی گرد و غبار حاصل از انفجار فرو نشست، اولین عکسش را گرفت: متوجه نبودم دارم چه می‌کنم. حالا هم وقتی عکس‌های آن روز را نگاه می‌کنی، می‌بینی که وضوح لازم را ندارند. عکس می‌گرفتم و جلو می‌رفتم. در همین حین صدای حاجی را می‌شنیدم که به مرتضی می‌گفت: شعبانی! فیلم بگیرد.
بچه‌ها اغلب ترکش خورده بودند. اما وضع حاجی و یزدان‌پرست از همه بدتر بود. مین بین آنها منفجر شده بود و از زیر زانو‌ها تا قفسه‌ی سینه‌شان به شدت مجروح شده بود. پای چپ حاجی هم از بین پاشنه و زانو قطع شده بود و به پوستی بند بود. رمضانی هنوز متوجه اوضاع نشده بود. به همین دلیل مدام داد و فریاد می‌کرد تا این که معارف‌وند متوجه‌اش کرد که پشت سرش را نگاه کند و اوضاع بچه‌ها را ببیند.
رمضانی که دید، ساکت شد. شعبانی از دوربین ناامید شده بود. ترکش، نوار فیلم را دوخته بود به دستگاه تیپ. چهار پنج تایی عکس گرفته بود که دیدم دیگر نمی‌توانم. دوربین را دادم دست شعبانی، که او هم چند تایی عکس از آن صحنه‌ها گرفت. بچه‌ها از هر چه دم دستشان بود، از چفیه گرفته تا کمربند، استفاده کردند تا جلوی خون‌ریزی یزدان‌پرست و حاجی را بگیرند. حتی زیرپیراهن‌هامان را هم از تن درآوردیم.
یزدان پرست تا از هوش برود، زیر لب ذکر می‌گفت. دو باری هم بیش‌تر صحبت نکرد و هر بار هم کمتر از چند کلمه. بار اول موقعی بود که حاج سعید می‌خواست ترکش را که گوشه‌ی چشمش فرو رفته بود در بیاورد که گفت طوری نیست. بگذارید سرجایش باشد.
اما سعید قاسمی اعتنا نکرد و با دست ترکش را بیرون کشید. مرتبه‌ی بعد هم از بچه‌ها خواست کمی جابه‌جایش کنند. چون به پهلو افتاده بود. گفت که خسته شده. حالا بچه‌های ستون دوم هم که صدای داد و فریاد ما را شنیده بودند به ما ملحق شدند. مانده بودیم چه کنیم هر کسی چیزی می‌گفت. حاج قاسم گفت که چهار تا نبشی بیاریم. سریع چهار تا نبشی از توی رمل در آوردیم. همان‌ها که سیم خاردار را روش می‌اندازند. و بعد با اورکت‌ها و چند تا چفیه، مثلا دو تا برانکارد درست کردیم. همه این کارها ظرف چند دقیقه انجام شد. یزدان پرست و حاجی را روی برانکارد گذاشتیم. یزدان‌پرست دیگر از هوش رفته بود. اما تا آمدیم حاجی را از جایش بلند کنیم، اعتراض کرد که من را همین جا بگذارید بمونم. می‌خواهم همین جا شهید بشم. هنوز به مخیله‌ی هیچ کداممان نمی‌گذشت که شهادتی در کار باشد. معارف‌وند که تو حال خودش نبود، با ناراحتی به حاجی رو کرد که آقاسید بگذارید کارمان را بکنیم. هر جا مقدر است شهید بشی، شهید می‌شی.
چهار نفر برانکارد حاجی و چهارنفر دیگه از جمع ده دوازده نفریمان برانکارد یزدان‌پرست را بلند کردیم و راه افتادیم. می‌خواستم رمضانی را روی دوشم بگیرم که نگذاشت. دستش را حمایل گردنم کرد و از دنبالشان آمدیم.
آقای حسینی هم که معروف بود به حشمت تک‌پا، مسیر را پاک می‌کرد تا راحت‌تر و سریع‌تر برسیم. هر چند وقت یک بار، فرصت می‌شد و کنار برانکارد حاجی قرار می‌گرفتم، می‌دیدم زیر سرش خالی است. به واسطه‌ی حرکت بچه‌ها و ضعفی که داشت کم کم غلبه می‌کرد، سرش آرام آرام به عقب متمایل می‌شد. لحظه‌های آخر قبل از اینکه حاجی کلا توی اغما برود، متوجه ذکر‌هایی بودم که مدام زیر لب تکرار می‌کرد؛ یا زهرا می‌گرفت، سه بار دعای «اللهم اجعل مماتی شهاده فی سبیلک» را خواند و بار آخر بود که از روی برانکارد به حالت نیم خیز بلند شد و گفت: «خدایا گناهانم را ببخش و شهیدم کن» این آخرین حرفش بود بعد روی برانکارد افتاد و بی هوش شد.
از میدان مین که بیرون آمدیم، بچه‌ها، حاجی و یزدان‌پرست را روی زمین گذاشتند. پریدم داخل ماشین تا پیچ‌های صندلی عقب را باز کنم. مشغول ور رفت با پیچ و مهره‌ها بودم که رمضانی سرم داد کشید که اصغر! صندلی را بشکن چی کار می‌کنی؟ با دو سه تا لگد صندلی را شکستم. شد عین تخت. حاجی و یزدان‌پرست را روش خواباندیم. حشمت تک پا هم سریع نشست پشت فرمان و یک گاز حرکت کردیم سمت بیمارستان. تا بیمارستان یک ساعتی راه بود. به هر پاسگاهی که می‌رسیدیم، چراغ می‌زدیم و رد می‌شدیم. بچه‌های ارتش قبلا اطلاع داده بودند. توی راه حاج قاسم دهقان سرش را مدام می‌گذاشت روی سینه‌ی حاجی و می‌گفت که هنوز قلبش می‌زند. تو را به خدا دعا کنید، حمد بخوانید، عجله کنید و ...
حاج قاسم دهقان امید داشت سید مرتضی را یک بار دیگر در شهر ببیند.سرشان را روی سینه‌ی سید می‌گذاشت و از روی امید روایتی را به خاطرشان می‌آورد: اگر سوره‌ی حمد را از روی یقین هفت مرتبه خواندید و مرده‌ای زنده شد متعجب نباشید. حاج قاسم دهقان امید داشت سید مرتضی را یک بار دیگر در شهر ببیند.
اما سید داشت آرام آرام از جمعشان فاصله می‌گرفت. در فکه کاری ناتمام داشت که می‌باید انجامش می‌داد.
صدای بچه‌های گردان کمیل را می‌شنید که همت را صدا می‌زدند حاجی، سلام ما را به امام برسان بگو عاشورایی جنگیدیم. و گریه‌ی همت را که ملتمسانه سوگندشان می‌داد تو را به خدا تماستان را قطع نکنید. با من حرف بزنید. حرف بزنید عطالله بحیرایی را می‌دید که با آن پای نیمه فلج مدام زمین می‌خورد. اما دوباره بر می‌خاست و پیش می‌دوید. کریم نجوا را که از کنار بچه‌ها می‌دوید و می‌خندید بچه‌ها دیر و زود داره، اما سوخت و سوز نداره یکی می‌افتادف یکی بلند می‌شد، یکی آب می‌خواست، زمین تشنه بود، آسمان تشنه بود... بچه‌ها اب می‌خواهند. صحرا آب می‌خواهد فریاد عطش کران تا کران را در بر می‌گیرد...
و سید داشت برنامه‌ی عاشورایی‌اش را می‌ساخت.

*مجید ذوالفقاری

شهید آوینی در کلام رهبر معظم انقلاب

ایرنا نوشت:

رهبر معظم انقلاب درباره فعالیت های شهید 'سیدمرتضی آوینی' فرمودند: کارهایی که ایشان داشتند نباید زمین بماند. این کارها، کارهای باارزشی بود. معلوم می‌شود ظرفیت خیلی بالایی داشتند که این‌قدر کار و این ‌همه را به ‌خوبی انجام می‌دادند. مخصوصا این 'روایت فتح' چیز خیلی مهمی است.
  
حضرت آیت الله خامنه ای دو هفته پس از شهادت سیدمرتضی آوینی در اردیبهشت سال 72 در دیدار با خانواده این شهید فرمودند: یک مساله این است، آن کاری را که ایشان کرده‌اند و حاضر و آماده است، چگونه از آن بهره‌برداری بشود. یک مساله هم این است که کار ادامه پیدا کند. آن روز که ما از این آقایان خواهش می‌کردیم و من اصرار می‌کردم که این 'روایت فتح' ادامه پیدا کند، درست نمی‌دانستم چگونه ادامه پیدا کند.

رهبر معظم انقلاب در ادامه فرمودند: بعد که برنامه‌ها اجرا شد، دیدیم همین است. یعنی زنده کردن ارزش‌های دفاع مقدس در خاطرها. آن خاطره‌ها را یکی یکی از زبان‌ها بیرون کشیدن و آنها را به تصویر کشیدن و آن فضای جنگ را بازآفرینی کردن. این کاری بود که ایشان انجام می داد و هرچه هم پیش می‌رفت، بهتر می‌شد. یعنی پخته‌تر می‌شد. چون در این زمینه کار نشده بود. غیر از این بود که بروند در میدان جنگ و با رزمنده حرف بزنند. آن کار خیلی آسان‌تر بود. این کار، هنری‌تر و دشوارتر و محتاج تلاش فکری و هنری بیشتری بود که اول ایشان شروع کرد و بعد کم‌کم بهتر و پخته‌تر شد.

حضرت آیت الله خامنه ای همچنین فرمودند: من حدس می‌زنم اگر ایشان زنده می‌ماند و ادامه می‌داد، این کار خیلی اوج پیدا می‌کرد. حالا هم باید این برنامه دنبال شود. تازه در همین میدان هم منحصر نیست. یعنی بازآفرینی آن فضا از راه خاطره‌ها یکی از کارهاست. در باب جنگ و ادامه برنامه 'روایت فتح' کارهای دیگری هم شاید بشود انجام داد.

رهبر معظم انقلاب در ادامه می فرمایند: من با ایشان خیلی کم، هم‌صحبت شدم. منتها آن گفتارهای تلویزیونی را از سال‌ها پیش می‌شنیدم و به آنها علاقه داشتم. هرچند نمی‌دانستم که ایشان، آنها را اجرا می‌کند ولی در ایشان همواره نوری مشاهده می‌کردم.

ایشان در ادامه افزودند: من یک نور و یک صفا و یک حالت روحانی در ایشان حس می‌کردم و همین‌جور هم بود. همین‌ها هم موجب می‌شود که انسان بتواند به این درجه رفیع شهادت برسد.

رهبر معظم انقلاب همچنین فرمودند: اگر ما به حوزه آن شهادت و شهید و خانواده شهید نزدیک می‌شویم برای خاطر خودمان است. بنده خودم احساس احتیاج می‌کنم. برای ما افتخار است که هرچه می‌توانیم خودمان را به حوزه‌ شهادت و این شهید نزدیک کنیم.

حضرت آیت الله خامنه ای به خانواده سید شهیدان اهل قلم فرمودند: وقتی شما می‌دانید که فرزندتان در پیشگاه خدای متعال در درجات عالی پرواز می‌کند، یعنی آن چیزی که همه‌ عرفا و اهل سلوک و آن سرگشته‌های وادی‌های عشق و شور معنوی و عرفانی یک عمر به دنبالش گشته‌اند و دویده‌اند، او با این فداکاری و این شهادت به‌دست آورده و رضوان و قرب الهی را درک کرده است، خوشحال می‌شوید که فرزندتان به اینجا رسیده است.

سیدمرتضی آوینی در 20 فروردین سال 1372 که به همراه همکارانش برای ساخت مجموعه تلویزیونی 'روایت فتح' به منطقه عملیاتی فکه رفته بود، بر اثر برخورد با مین خنثی نشده، یک پای خود را از دست داد و بر اثر شدت خون‌ریزی در راه بیمارستان به شهادت رسید.

نامه تاریخی شهید آوینی به وزیر ارشاد وقت

شبکه ایران: «سیدمرتضی آوینی» فقط یک نام نیست؛ یک فرد نیست؛ یک هنرمند نیست. سیدمرتضی آوینی یک آرمان است؛ یک رویکرد است؛ یک جبهه مستقل فرهنگی است.

سید شهیدان اهل قلم  با یادگاری‌های خود، از روایت فتح تا دست نوشته‌هایش، خط اصیل انقلاب فرهنگی را پیش روی ما گذاشته است؛ خطی که از آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، برخی به دنبال منحرف کردن آن بودند و هم اکنون نیز آن را پیگیری می‌کنند.

به مناسبت 20 فروردین، سالروز شهادت سیدرتضی آوینی، نامه اعتراضی او در سال 70 خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت یعنی سیدمحمد خاتمی را بازخوانی می‌کنیم تا مشخص شود چه کسانی تلاش داشتند تا بعد از رحلت امام (ره) زمینه را برای انحراف فرهنگی انقلاب فراهم کنند.

در نماه آقا مرتضی آمده است: 

«وزیر فرهنگ و ارشاد در نشستی که به دعوت انجمن اسلامی دانشگاه تهران انجام گرفته بود سخنانی ایراد کرد که سخت قابل تأمل است.*

قبل از هر چیز آنچه که تحسین ما را برانگیخت صراحت لهجه و صداقتی بود که در گفتار ایشان وجود داشت. در روزگارانی که همه به مصلحت اندیشی و حزم و احتیاط و ملاحظه کاری گراییده‌اند، این صراحت بسیار پربُهاست و به اعتقاد ما، اگر دیگران نیز بتوانند با پرهیز از ریا و عُجب و دورویی و سیاست بازی، با همین صراحت نظرات خود را ابراز دارند، فضایی سالم برای تضارب آرا و دستیابی به حق ایجاد خواهد شد. تصورات ما از یکدیگر هنگامی درست است که ما دور از حیله بازی و نقاب سازی منویات خود را بیان کنیم و مصلحت اندیشی‌های ریاکارانه ما را از ابراز اعتقادات خویش منع نکند.

وزیرارشاد اسلامی در این سخنان آن همه صداقت دارد که در جایی می‌گوید: «ما معتقد نیستیم که هر چه در جمهوری اسلامی می‌شود خوب است. گاهی اشتباه می‌کنیم. اول فکر می‌کنیم خوب است، بعد می‌بینیم بد است و با آن برخورد می‌کنیم.»

... واین صداقت شرط پذیرش حق است. مناظره و مباحثه فکری هنگامی به حق خواهد رسید که طرفین برای خود امکان اشتباه قائل شوند و خود راحقّ مطلق نینگارند. مقدماتی که وزیر محترم ارشاد برای سخنان خویش چیده است نیز بسیار داهیانه و تحسین برانگیز است و ما به خود اجازه می‌دهیم که بر قسمت‌هایی از سخنان ایشان تأکید ورزیم و در حاشیه آن‌ها به بحث بپردازیم. ایشان در‌‌ همان آغاز در جهت «شناخت عالمانه واقعیت‌ها» می‌گوید: «انقلاب ما با آنچه در دنیا می‌گذرد در بنیاد فکری و اهداف در تضاد است و اصولاً هر انقلابی با وضع موجود به مخالفت بر می‌خیزد.»

و اما در عـین حال، ایشان از غـــرب و یا به قول ایشان «جهان رقیب ما» غفلت نکرده‌اند و گفته‌اند:
 «ما نباید از یاد ببریم که جهان رقیب ما از یک نظام نظری و سیاسی جا افتاده و پرسابقه برخوردار است. دنیای امروز – غرب فکری – دارای اندیشه است، قرن هاست که شکل گرفته است، مبانی آن فرموله شده است، از جهات مختلف توسط صد‌ها دانشمند بیان شده است، تجربیات مختلفی را پشت سر گذاشته است، خود را با واقعیت محک زده است و اصلاح کرده است و نحله‌های فکری مختلف سمبل آن است. مسئله مهم این است که این نظام ارزشی، فکری و سیاسی با تمایلات اولیه بشر سازگار است؛ خود به خود طبع اولیه مدافع و خواستار این نظام است. مبانی نظام امروز بر آزادی است؛ بخصوص با شکست تفکر سوسیالیستی این آزادی بیشتر مورد خواست است. آزادی از دیدگاه آن‌ها یعنی رهایی از همه موانع برای انجام دادن هر آنچه که انسان تمایل به آن دارد و حدود این آزادی، آزادی دیگران است.»

تمایلات پیش پا افتاده در غرب پاسخ داده می‌شوند

سازگاری نظام فکری، سیاسی و ارزشی غرب با تمایلات اولیه بشر حقیقی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد و‌‌ همان طور که حجت الاسلام خاتمی فرموده‌اند، طبع اولیه بشر خود به خود خواستار این نظام است. به اعتقاد ما لفظ «بدویت» بیشتر مناسب این مقام است، تا آنجا که امروزه صورت مصطلح یافته. انسان هر چه بیشتر از بدویت به سوی تعالی روحانی که غایت خلقت اوست پیش رود، از تمایلات طبع اولیه خویش بیشتر فاصله خواهد گرفت و بنابراین، این «آزادی» به آن صورتی که در دنیای امروز تفسیر می‌شود هرگز مطلوب انسان مؤمن متعالی نیست. این آزادی، که در ادامه این گفتار وزیر ارشاد آن رامعنا کرده است، مطلوب انسان‌های بدوی است و بدویت به این معنا در مقابل تمدن قرار ندارد. بشر امروز بدویت را مثابه متضادی برای مفهوم تمدن می‌شناسد و لذا از این سخنان سخت در حیرت فرو خواهد شد. و اما بدویت – آن سان که مورد نظر ماست – نه در متضادّ تمدن بلکه متضاد تعالی روحانی است. تعالی روحانی غایت دین و وحی است و بنابراین، تمدن غرب از آن لحاظ که بشر را ازدین و دینداری دور کرده، او را بیش از پیش به سوی بدویت و جهالت ادوار جاهلیت رانده است.

اما این روزگار، از سویی دیگر، روزگار استحاله ظاهر و باطن تمدن‌های متفاوت باستانی در باطن تمدن غرب است. در همه جای کره زمین حیات افراد بشر صورت واحدی دارد و ارتباطات بین المللی، خواه نا‌خواه، تفکر غرب را از طریق یک شبکه واحد در سراسر دنیا پراکنده است. تفکر غرب و ارزش‌های آن برای مردم سراسر کره زمین به صورت امر متعارفی در آمده است و اصلاً فرصت و قدرت آنکه خود را از سیطره این امر متعارف خارج کنند و آن را مورد ارزیابی قرار دهند ندارند. در داخل کشور ما نیز بسیارند کسانی که مسیطَر این امر متعارف هستند و از‌‌ همان نظر گاهی که عرف جامعه غربی و غرب زده است، به ما و اعمال و سیاست‌های ما می‌نگرند؛ و متأسفانه نشریات و رسانه‌های ما بیشتر در دست اینهاست.

چه باید کرد؟ مسلّماً در شرایطی اینچنین که همه سیاست‌های نظام اسلامی با عرف بدویت و جاهلیت جامعه غرب سنجیده می‌شود هرگز نمی‌توان غایات الهی اسلام و صورت مطلوب آن را یکباره، بدون در نظر داشتن خواست همه اقشار جامعه، بر آن حاکمیت بخشید. این‌‌ همان علتی است که در آغاز پیروزی انقلاب، آنان را که امیال خود را منافی با دین و دینداری می‌یافتند از کشور تاراند. نکته‌ای که آقای خاتمی ما را به آن تذکر داده‌اند این است که این امیال در نظام ارزشی تفکر غرب، که اکنون بر سراسر دنیا سیطره یافته، چیزی خلاف عرف نیست.

روایتی از آزادی در جوامع غربی

در غرب نوشیدن مایع تندی که عقل را زائل می‌کند و اختیار را از کف انسان باز می‌گیرد عملی خلاف عرف نیست؛ قمار، زنا، همجنس بازی، جلوه فروشی، عُجب، کبر، تسلیم در برابر عادات، بندگی غیر، بندگی نفس... و حتی خود کشی امری خلاف عرف نیست. آن‌ها حتی وسایلی ساخته‌اند که با آن می‌توان در کمال سهولت و در عین احساس لذت از شرّ زندگی خلاص شد! در آنجا – و به تبع آن در جوامع غرب زده – نوشتن و خواندن کتاب‌هایی که در آن انواع و اقسام این امور متعارف (!) انجام می‌شود مجاز و حتی ممدوح است، و اصلاً بشر دغدغه‌ای جز این ندارد که اوقات فراغت خود را مستغرَق در لذات گوناگون سپری کند و در ساعات کار نیز فقط برای تأمین حوایج اوقات فراغت خویش مثل سگ جان بکند. در آنجا این پارادوکس که به نظر ما ابلهانه می‌آید امری کاملاً متعارف است. در غرب – و به تبع آن در جوامع غرب زده – ساختن فیلم‌هایی که در آن خلاف عرف عمل نمی‌شود کاملاً مجاز است، یعنی مثلاً یک زن شوهردار به مردی دیگر دل می‌بازد و این کار سه نوبت تکرار می‌شود و حتی در نوبت سوم نیز به کامیابی نمی‌انجامد.

آقای خاتمی گفته است: «آزادی از دیدگاه آنان یعنی رهایی از همه موانع برای انجام دادن هر آنچه که انسان – طبع اولیه انسان – تمایل به آن دارد و حدود این آزادی، آزادی دیگران است.» و در برابر این مفهوم آزادی، تصویری از دشواری حیات دینی ترسیم می‌کند و می‌گوید: «نظامی که ما عرضه می‌کنیم از طریق جهاد و ریاضت کسب می‌شود. کسب تقوا کار بسیار مشکلی است. هدف زندگی غربی‌ها رفاه مادی و رسیدن به آزادی است. همچنین دشمن ما نسبت به مبانی فکری خود غیرتمند است و هر کس این مبانی را نپذیرد با او به ستیز بر می‌خیزد، از امکانات غول آسای تکنولوژی یا ظرفیت تکنیک‌ها در جهت القای افکار خود سود می‌جوید. این در شرایطی است که مثل گذشته در دنیا مرز وجود ندارد و هیچ قدرتی نمی‌تواند بین ذهن افراد و واقعیت فاصله ایجاد کند.»

پیش از آنکه به ادامه بحث بپردازم باید بگویم که حتی اگر ما به اندازه غربی‌ها هم نسبت به مبانی فکری خود غیرتمند بودیم، اگر چه شرایط امروز ما به مراتب بهتر از این می‌بود که اکنون هست، اما باز هم طرح این بحث‌ها ضرور می‌نمود چرا که ما تا جواب این سؤال‌ها را پیدا نکنیم و با یکدیگر به اتفاق نظر نرسیم، هرگز نخواهیم توانست شیوه مقابله درستی برای مبارزه با غرب بیابیم.

خاتمی راست می‌گوید

گفتار وزیر محترم ارشاد کاملاً درست است؛ در این جهان بی‌مرز هیچ قدرتی نمی‌تواند بین ذهن افراد و واقعیت فاصله ایجاد کند. اما مگر ما فقط از همین طریق است که می‌توانیم به غایات دینی خویش دست یابیم؟ برای آنکه مردم به دینداری رو کنند حتماً باید در ذهن خویش از واقعیت فاصله بگیرند؟ این واقعیت خلاف فطرت بشر است و اگر ما حجاب‌ها را یک سو نهیم، خواهیم دید که دعوت مردم به دینداری دعوتی است همسو با جذبهٔ فطرت... اگر چه طبع بدوی بشر از آن اِعراض دارد. گویا وزیر محترم ارشاد اصل را براین قرار داده‌اند که اسلام فقط با دور کردن مردم از این واقعیت – یعنی عرف حیات غربی و غرب زده – محقق می‌شود و حال که نمی‌توان از این واقعیت فاصله گرفت، پس ما اعتراض و انتقاد را هم کنار بگذاریم و‌‌ همان طور که در برابر نشان دادن کُشتی و بکس و... تسلیم شدیم، همه آنچه را که دشمن می‌خواهد بر ما تحمیل کند بپذیریم.

در اینجا حداقل سه اشتباه روی داده است که من خود را ناچار از ذکر آن‌ها می‌بینم، هر چند این احتمال نیز وجود دارد که مراد وزیر محترم ارشاد‌‌ همان مطلبی نبوده است که بنده از سخنان ایشان ادارک کرده‌ام:

- حیات دینی کاملاً منطبق بر فطرت بشر است و ما هرگز نباید به این توّهم دچار شویم که تفکر ما در برابر تفکر متعارف غربی از جاذبیت کم تری برخوردار است. البته‌‌ همان طور که عرض کردم طبع اولیه بشر به عالم حس نزدیک‌تر است و بنابراین، به متعلّقات حواس ظاهری خویش بیشتر تمایل دارد. با این حال، جاذبیت حیات معنوی اگر چه وسعت کم تری دارد، اما از عمق و ماندگاری بیش تری برخوردار است.

- دوستان ما در یک امر دیگر نیز دچار اشتباه شده‌اند و آن این است که عرف خاص و عام را با یکدیگر خلط کرده‌اند و این جماعت معدود و محدود اهل هیاهو را بدل از «مردم» گرفته‌اند. این‌‌ همان اشتباهی است که به نحوی دیگر دوستان ما در تلویزیون نیز به آن گرفتار آمده‌اند. «عرف خاصّ» جامعه ما‌‌ همان است که حیات خویش را در ارتباط با غرب یافته و اصلاً تصور دیگری از زندگی، تاریخ، جامعه و یا انسان ندارد. روشنفکران به این عرف خاص تعلق دارند و البته باید اذعان داشت که نشریات کشور ما و رسانه‌های دیگر بیشتر در اختیار اینان است، چرا که تجربه تاریخی تشکل و تحزب، ژورنالیسم و غیره را از سر گذرانده‌اند و اکنون از ذخایر این تجربیات بهره می‌برند.

اما تجربیات این یک دهه بعد از پیروزی انقلاب نشان داده است که این عرف خاص جز کفی بر رودخانه بیش نیست و تحولات تاریخی جامعه ما از جای دیگری رهبری می‌شود که مدخلیت روشنفکران در جریان آن، جز در برهه کوتاهی از مشروطیت، واقعیت نیافته است.

عرف جامعه ما از اسلام سرچشمه گرفته است

عرف روشنفکری «عرف عامّ» جامعه ما نیست. عرف عامّ جامعه ما منشأ گرفته از شریعت اسلام است و از غرب جز تأثراتی ظاهری نمی‌پذیرد و بنابراین، حتی بعد از پنجاه سال حکومت پهلوی، مردم باز هم قدرت یافتند که انقلاب اسلامی را به ثمر برسانند. هنوز هم چیزی تغییر نکرده است. امکان حضور مردم در تحولات این دهه دوم بعد از پیروزی انقلاب کمتر شده و اگر چه این معضلی بسیار بزرگ است، اما حضور بالقوه مردم هنوز هم در هر موقعیت دیگری که فطرت الناس در رابطه با ولایت تشخیص دهد می‌تواند به فعلیت برسد. عرف عام همچون رودخانه‌ای در عمق جریان دارد، اما عرف خاص کفی است که می‌جوشد و سطح و ظاهر را پوشانده است و اجازه نمی‌دهد که باطن آن یعنی رودخانه را ببینیم. هیاهو‌ها نباید ما را به اشتباه بیندازد که هر چه هست و هر که هست هم اینانند که در هفته نامه‌ها و ماهنامه‌ها و فصلنامه‌ها قلم می‌زنند.

- اشتباه دیگر دوستان ما که ریشه در مرعوبیت آن‌ها در برابر غرب دارد آن است که آن‌ها افق حرکت انقلاب و شرایط آماده جهانی را در این عصر احیای معنویت و اضمحلال غرب نمی‌بینند و بالتَبع هرگز برای وصول به این غایت تلاش نمی‌کنند. دگراندیشان و روشنفکران سکولار باید آزاد باشند، اما رشد و بالندگی نسل انقلاب نیز مواظبت می‌خواهد. دولت جمهوری اسلامی حقیقتاً به شعار آزادی مطبوعات، نویسندگان و هنرمندان پایبندی اعتقادی دارد، اما دوستان خویش را از یاد برده است و اکنون مجموع سیاست‌های نظام اسلامی کار را به آنجا کشانده که نسل انقلاب در هنر و ادبیات احساس عدم امنیت و بیهودگی می‌کند.

دوستان ما توجه ندارند که واقعیت متعارف در جهت وصول به غایات ما دچار تحولاتی بنیادین شده است و اکنون تاریخ کره زمین آمادگی پذیرش یک انقلاب جهانی را دارد. رادیوهای خارجی، ویدئو و حتی ماهواره نباید ما را بترسانند. مبارزه از این پس سخت‌تر خواهد شد و به جای فرار از آن – و یا فرار دادن مردم از آن – و پناه آوردن به شعار قلابی «نسل سوم» (۱) در برابر نسل مضمحل دوم، که هر دو و بلکه هر سه مرعوب غرب و مُنهمِک (۲) در آن هستند، باید روی به مبارزه آورد، با این اطمینان قلبی که ما مبشّر‌‌ همان تفکر نجات بخشی هستیم که جهان امروز به آن نیازمند است و در انتظار آن بوده. نسل سوم هنر و ادبیات غرب زده با نسل دوم آن نه در تفکر و نه در قوالب تفاوت چندانی ندارد و آنچه که باید منظر امید انقلاب اسلامی را پُر کند نسلی است انقلابی و شریعتمدار که روی به هنر و ادبیات آورده است.

و البته ما نیز به این مشکل بزرگ توجه داریم که اسلام قرن‌ها از صحنه حیات اجتماعی مردم دور بوده است و اکنون تا جواب‌های مناسبی برای تدبیر و تقدیر مناسبات و معاملات امروز بیابد، سال‌ها طول خواهد کشید. وزیر ارشاد نیز نوشته است: «مشکل دیگر ما این است که اسلام قرن‌ها از صحنه زندگی دور بوده است. ما در امور متعالی مثل عرفان و حکمت در اوج تعالی هستیم ولی در آن مواردی که به نظم اجتماعی و روابط بین انسان‌ها برمی گردد، دچار خلأ هستیم. این خلأ، خلأ تئوریک است. اسلام اصیل همواره به عنوان مبارز حضور داشته و خواهان تغییر شرایط بوده ولی در زمینه موارد اثباتی کار زیادی انجام نشده است. در این موارد با فقه سرو کار داریم. فقه نظم عملی رفتار فردی و جمعی را مشخص می‌کند. فقه مصطلح ما در این زمینه‌ها دچار نقص است. فقه ما باید تحول پیدا کند تا با نیازهای ما متناسب شود...»

و البته‌‌ همان طور که وزیر محترم ارشاد در جملات بعد گفته است، حضرت امام خمینی (س) نیز به این نقص در فقه مصطلح اذعان داشتند و خود در تمام زندگی در جهت جبران آن تلاش کردند. و بعد افزوده است: «هر کس که این مشکلات را نادیده بگیرد و مشکل دیگر را اصل کند جامعه را از حل مشکلات باز می‌دارد.»

فقه و روشنفکران

باید توجه داشت اشکالی که بر فقه مصطلح وارد است هرگز‌‌ همان اشکالی نیست که بعضی از روشنفکران بر آن نأکید می‌ورزند. اشکال فقه یک نقص ذاتی نیست و هر کس چنین بیندیشد اسلام را از توان تشکیل حکومت تهی می‌کند و تلاش‌هایش همه در جهت جدایی دین از سایر شئون و حیثیات وجود بشر قرار می‌گیرد. این اشکال از آنجا منشأ گرفته که اسلام هرگز در قرون جدید تجربه حاکمیت سیاسی نداشته و اکنون که این ضرورت به طور کامل چهره نموده است، لاجرم از یک سو ابواب جدیدی برای جوابگویی به این مسائل مستحدثه در فقه گشوده خواهد شد و از سوی دیگر، تفکری که در آفتاب و سایه دین پرورش یافته است به مقابله با تفکراتی روی خواهد آورد که با اصل دین مخالفت می‌ورزند.

نباید توقع داشت که مقابله با همه موانع و مشکلات – و مثلاً مقابله با نحله‌های فلسفی معارض با دین – به دست فقه مصطلح و یا فق‌ها انجام شود. نطفه علم کلام در یک چنین مقابله‌ای تاریخی بسته شده است، و اگر در نسبت فقه – به معنای مصطلح – با علم کلام بیندیشیم، خواهیم دید که معنای فقه و فقیه از معنای مصطلح خویش وسعت بیش تری خواهد یافت و به معنای تحت اللفظی فقه (۳) نزدیک‌تر خواهد شد. فقه در این معنای وسیع‌تر، علم کلام و حتی همین علم کلام جدید را که حضرت آیت ا... مطهری (ره) بنیانگذار آن هستند در بر خواهد گرفت. ساده انگاری است اگر بخواهیم معرضه فکری این شیخ شهید را با نحله‌های فلسفی غرب در دفاع از ساحت دین و دینداری، از آن لحاظ که خارج از حوزه مفهومی فقه مصطلح قرار دارد، بی‌ارتباط با این بحث بدانیم. اسلام پاسخگوی تمام مسائل بشر است و میان امروز و دیروز در این معنا تفاوتی حاصل نمی‌آید. همواره در حوزه عرف خاص، این پاسخگویی با تفقه در دین – به معنای وسیع کلمه که علم کلام و بخشی از تاریخ فلسفه دوره اسلامی را نیز شامل می‌شود – می‌سور و محقق گشته است و در حوزه عرف عام با تفقه به معنای مصطلح. ما که اسلام را پاسخگوی همه مسائل بشر می‌دانیم مقصودمان آن نیست که پاسخگویی فقط از طریق فقه مصطلح انجام می‌گردد. حکمت احکام فقهی نیز نه آنچنان است که حتماً از طریق فقه مصطلح قابل استنباط باشد. حکمت معنایی اعمّ از فلسفه دارد و می‌تواند محصول تفکر عقلی باشد، وقتی در نسبت با حضور دینی تحقق یابد. عقل می‌تواند در اتقطاع از وحی و در خدمت اهوای بشر و یا در نسبت با وحی، صورت‌های مختلفی از تحقق و تعین پیدا کند. عقل نظری و عقل عملی نیز دو وجه مختلف از امر واحد هستند و عقل یک بار در مقام نظر و بار دیگر در مقام عمل تحقق می‌یابد؛ و عمل صورتی متنزل از نظر است.

بنابراین، خلاف آنچه وزیر محترم ارشاد فرموده‌اند، خلأ مبتلابهِ مادر نظم اجتماعی و روابط بین انسان‌ها، خلأ تئوریک نیست. اسلام در مقام نظر هیچ نقصی ندارد و نقص – هر چه هست – از آنجاست که تمدن امروز محصول فلسفه‌ای منقطع از وحی است. از یک سو تمدن غرب محصول تفکری عقلی است که در ذیل فلسفه یونان تحقق یافته است و از سوی دیگر، از لحاظ تاریخی این نخستین بار است که مواجهه‌ای نظری و عملی میان تفکر دینی ما و تمدن فلسفی غرب روی می‌دهد و تا این مواجهه اتفاق نمی‌افتاد، حکمت نظری دین امکان نمی‌یافت که در صورتی عملی تنزل یابد و پاسخگوی مسائل روز باشد.
کسانی که کتاب «بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی» را از متفکر شهید، استاد مطهری (ره) دیده‌اند می‌توانند در آن مصداق روشنی برای این امر بیابند که چگونه حکمت نظری دین می‌تواند به معنای تحت اللفظی تفقه نزدیک شود. فی المثل، استاد شهید در این کتاب، سرمایه داری ماشینی را به مثابه موضوعی جدید در فقاهت و اجتهاد دیده‌اند و نوشته‌اند: «صرف توسعه و تغییر کمّی ماهیّت شیء را عوض نمی‌کند مادام که منجّر به تغییر کیفی نشود. به عقیده ما مشخّصه اصلی سرمایه داری که آن را موضوع جدیدی از لحاظ فقه و اجتهاد قرار می‌دهد دخالت ماشین است، ماشینیزم صرفاً توسعه آلت و ابزار تولید نیست، که انسان ابزار بهتری برای کاری که باید بکند پیدا کرده است، بلکه تکنیک و صنعت جدید علاوه بر بهتر کردن ابزار‌ها، ماشین را جانشین انسان کرده است، ماشین مظهر فکر و اراده و نیروی انسان بما هُوَ انسان است... ماشین جانشین انسان است نه آلت و ابزار انسان، یک انسان مصنوعی است.» (۴)

تحجر و تجدد؛ دو پرتگاه جهنمی

صاحب نظران می‌دانند که همین مبنایی که شهید مطهری اتخاذ کرده‌اند می‌تواند جوابگوی بخش عظیمی از سؤالات جوامع امروز در مواجهه با ماشین باشد و لذا، دغدغه عدم تناسب آهنگ انقلاب با زمان – که به نظر می‌آید دغدغه اصلی وزیر ارشاد و بسیاری دیگر از مسئولان نظام اسلامی است- نباید آن‌ها را به این سمت براند که تنها راه حفظ انقلاب را در دور شدن مردم از واقعیات ببینند و از سر رعب و دستپاچگی، تلاش اصلی خود را در این جهت قرار دهند که اسلام را حامی ارزش‌ها و دستاوردهای تمدن امروز نشان دهند و با صراحت بگویم، به جای اعتماد به نسل هنرمندی که از انقلاب جوشیده‌اند و در جریان انقلاب پرورش یافته‌اند، در مواجهه با روشنفکران ضدّ دین به اختراع نسلی دیگر – هر چند من درآوردی و بی‌ریشه – بپردازند که در ضدیت با دین و انقلاب هیچ چیز از آن دو نسل دیگر کم ندارند.

تحجر و تجدد دو پرتگاه جهنمی هستند که در این سوی و آن سویِ صراط عدل دهان باز کرده‌اند: زاهدان متنسّک و عالمان متهتّک؛ آنان فلسفه و عرفان و شعر و موسیقی را تفکیرمی کنند و اینان فقه را از پاسخگویی به مسائل روز عاجز می‌دانند، و صراط عدل از میانه این دو پرتگاه و از بطن آن می‌گذرد. وزیر محترم ارشاداسلامی فقط به تحجر و عوام زدگی تاخته‌اند و از غرب زدگی و تجدد سخنی به میان نیاورده‌اند. ایشان پس از ذکر این حقیقت که: «انقلاب ما آرمان‌هایی داشت که در شعار‌هایش متبلور بود. یک دین حقیقی به‌‌ همان میزان ماندگار است که قابل تحقق باشد. آرمان به خودی خود وجود ندارد بلکه ما را به سمت اهداف می‌راند. زندگی ما نظم می‌خواهد. اگر آهنگ انقلاب متناسب با زمان نباشد دچار مشکل می‌شویم.» فرموده‌اند: «شاید آسان‌ترین راه را انسان‌های سطحی مطرح می‌کنند، یعنی اینکه رقیب ما، اندیشه مخالف ما، نباید اجازه حرف زدن داشته باشد و باید جلویش گرفته شود. اما واقعاً این راه حل مشکل ما را حل می‌کند؟ ملاک سلیقه کی باید باشد؟... استراتژی فرهنگی یک نظام نمی‌تواند بر منع قرار گیرد. در طول تاریخ اسلام این گونه نبوده است. اندیشمندان اسلامی به استقبال اندیشه‌های دیگران می‌رفتند و لحظه به لحظه فرهنگ اسلامی را غنی‌تر می‌کردند».

بسیاری به صورت نادرست می‌پندارند که تنها مجاری انتقال افکار کانال‌های رسمی است و نباید هیچ اندیشه مخالفی در قالب کتاب یا فیلم اجازه انتشار داشته باشد و این فکر شوخی است. امواج رادیویی امروز و امواج تصویری فردا این انتقال را امکانپذیر می‌سازد.

یک سوال از وزیر ارشاد

شکی نیست که استراتژی فرهنگی یک نظام نمی‌تواند بر منع قرار گیرد و میزان آن را نیز خود وزیر ارشاد در سخنان خویش معین فرموده‌اند: «در لیبرال‌ترین حکومت‌ها در جایی که علیه نظام توطئه می‌شود منع وجود دارد و درک این توطئه بر اساس سلایق شخصی نیست و قانونمندی خاص خود را دارد.»

اما مسلّماً جای این سؤال وجود دارد که «آیا استراتژی فرهنگی نظام نمی‌تواند بر تقویت تلاش‌هایی ارتکاب یابد که در تفکر و غایات با او همسو و هماهنگ هستند؟»

مگر کسی از وزارت ارشاد خواسته است که استراتژی فرهنگی خود را بر منع قرار دهد؟ دوستان ما باید به یاد داشته باشند که اکنون حجاب سکوت و صبر هنگامی شکسته شده که اتمسفر فرهنگی در عرف خاص آنچنان مسموم و نا‌امن است که هیچ مؤمنی احساس امنیت نمی‌کند. من با صراحت به مسئولان فرهنگی و هنری کشور اعلام می‌دارم که این دغدغه که فرزندان ما امروز و فردا در فضای کدام فرهنگ رشد خواهند یافت ما را به سختی به وحشت می‌اندازد.

از داهیانه‌ترین سخنانی که وزیر ارشاد در این گفت‌و‌گو به زبان آورده‌اند این است که: «ما معتقدیم که باید با تبادل اندیشه در افراد مدافع نظام مصونیت به وجود بیاوریم. لازمه این کار این است که جامعه با آرای مخالفین مواجه شود ولی این مواجهه باید کنترل شده باشد.»

اما واقعاً همین استراتژی است که به منصّه عمل در آمده است؟ آیا واقعاً دوستان ما در وزارت ارشاد آتمسفر فرهنگی جامعه را کنترل دارند؟ آیا لازمه این مصونیت اجتماعی آن نیست که در کنار مواجهه جامعه با آرای مخالفین، تلاش‌های دوستانه مؤید انقلاب و دینداری نیز تقویت شود؟ آیا لازمه مصونیت یافتن مدافعان انقلاب در مواجهه با آرای مخالفین آن است که ما آتمسفر فرهنگی جامعه را آن گونه که نسل‌های جدید فرصت هدایت را از دست بدهند؟

ما نیز با تحجر مخالفیم، اما در عین حال می‌دانیم که تنها مرتجعین و متحجرین نیستند که به نظام فرهنگی و هنری کشور اعتراض دارند. اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌خواهد که حصارهای جهل و خرافه و تحجر را بشکند و جامعه را از تفریط باز دارد، باید با تجددِ افراطی نیز مبارزه کند تا مردم را از چاله‌ای به چاه نیفکند... و البته باز هم صد هزار بار شکر که عرف عام از این کشاکش فارغ است و راه خویش را فطرتاً در نسبت با شریعت می‌یابد. دشمنان ما می‌گویند: «مشکل امروز ما غرب زدگی نیست، عوام زدگی است.»
 
پی نوشت‌ها:
*در حاشیهٔ سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جمع دانشجویان، دهم اردیبهشت ۱۳۷۰. [ر. ک. به: سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون بحث‌های اخیر فرهنگی و هنری در کشور، کیهان، ۱۴۱۷۳، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۰، ص ۲۲. -و.]
 (۱) ر. ک. به مقالهٔ «حلزونهایی خانه به دوش» در همین مجموعه.
 (۲) مستغرق.
 (۳) «فقه» به معنای دریافتن و فهمیدن است.
 (۴) مرتضی مطهری، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، حکمت، تهران، ۱۴۰۳ ق، ص ۹۶.

شهید آوینی در آیینه اندیشه ها

عزیز آذین فرد
1-در حادثه شهادتی مثل شهادت این شهید عزیز چندین احساس با هم هست. یکی احساس غم و تأسف است از نداشتن کسی مثل سیدمرتضی آوینی. نباید بگذارند که کارهای ایشان زمین بماند این کارها کارهای باارزشی بود. ایشان معلوم می شود ظرفیت خیلی بالایی داشتند که این قدر کار و این همه را به خوبی انجام می دادند. مخصوصا این روایت فتح چیز خیلی مهمی است.
شب هایی که پخش می شد من گوش می کردم.
رهبر معظم انقلاب
2- روایت فتح را با درایت شهادت آمیختن، و هنر تصویر را با ظفر تحقیق هماهنگ ساختن؛ و دو قوس نزول و صعود را با منحنی تام هنر اسلامی دور زدن؛ و معقول را با عبور از بستر خیال، محسوس کردن؛ و محسوس را با گذر از گذرگاه تخیل، معقول نمودن؛ و تجرد تام عقلی را در سکوت خیال کشیدن؛ و از آنجا به جامه حس در آوردن و سپس از پیراهن حس پیراستن و کسوت خیال را تخلیه نمودن و به بارگاه تجرد کامل عقلی رسیدن و رساندن و در لفافه هنر، سه عالم عقل و مثال و طبیعت را به هم مرتبط جلوه دادن؛ و کاروان دلباخته جمال محبوب را از تنگنای طبیعت به در آوردن و از منزل مثال رهایی بخشیدن و به حرم امن عقل رساندن که عناصر اصلی هنر اسلامی را تشکیل می دهند در سلاله سلسله سادات و دوده شجره طوبی شهادت یعنی شهید سعید سیدمرتضی آوینی(ره) و دیگر هنرمندان متعهد دینی تبلور یافت و می یابد.
آیت الله جوادی آملی
3-دریغ است که چهره شهید آوینی به عنوان یکی از بزرگ ترین مستندسازان روزگار ما شناخته و شناسانده نشود.
مصطفی عقاد؛ کارگردان فیلم (محمد(ص) رسول الله)
4- در این اوضاع آثار با واسطه خودآگاهانه شهید آوینی نیز مغفول و محجوب ماند. هر چند استقبال شفاهی به آثار سینمایی و شخصیت جمالی آن عزیز بسیار بود تفکر حکمی و خود آگاهانه آوینی همواره ناخوانده ماند و اگر خوانده شد باز انسی به آن در حد انس به تفکر غرب زده، شبه بینی و غیردینی حاصل نیامد زیرا تفکری خلاف آمد عادت بود. چون آوینی ساحت غیبی و قدسی جنگ را می دید و یک اسطوره سازی برای جنگ کرده بود؛ این برنامه برای خانواده ها زنده بود و خودشان را در آن اثر می دیدند. کاری که آوینی کرد این بود و آن قدر تفکرش اعتلا پیدا کرده بود که به چنین عوالم روحانی می اندیشید؛ همان کاری که حافظ با ادبیات ما انجام می دهد و درواقع آن شکل مادی شعر به روحانی اعتلا می یابد و این خودش سیر و سلوک است و جهشی است برای رسیدن به آن ساحت معنوی و حقیقی.
دکتر مددپور
5- درباره وجه تمایز آوینی با سایر اندیشمندان مکتبی عصر حاضر باید گفت، اغلب اندیشمندان مسلمان کنونی، از عنصر مهم زمان شناسی که شرط سلامت ماندن در مقابل یورش و شبیخون شبه ها و فتنه هاست، بی بهره یا کم بهره و بلکه غالبا زمانه و روزگار کنونی خویش شناختی واژگونه دارند. آوینی بر خلاف بسیاری از اندیشمندان صاحب نام مسلمان معاصر، خود را از سیطره اتمسفر رسانه ای و فکری و فرهنگی غرب و حاکمیت مقبولات و مشهورات بی مبنای زمانه، رهانیده و صاحب تفکر و اندیشه ای اصیل و عاری از التقاط و امتزاج بود.
مهدی نصیری
ای یکه سوار شرف، ای مردتر از مرد!
بالایی من! روح تو در خاک چه می کرد؟
دیروز یکی بودیم با هم، ولی امروز
تو نورتر از نوری و من گردتر از گرد
ای دست و زبان شهدا، هیچ زبانی
چون حنجره ات داغ مرا تازه نمی کرد
علیرضا قزوه
6- او کسی بود که هر چه به او نزدیک تر می شدی بزرگیش بیشتر ظاهر می شد، زیرا اهل تظاهر دورویی و ریا و خودنمایی نبود. او برای مزد کار نمی کرد و طالب تحسین و آفرین نبود، با اینکه تواضع بسیار داشت، با نظر سرد و بی اعتنا به رنگ های تعلق می نگریست و به این جهت آرام و باوقار بود، و عجب دشمنان دانا و دوستان نادان او با توطئه سکوت مقابله کردند.
دکتر رضا داوری
7- سیدمرتضی آوینی معتقد بود آن چه که دل را به درد می آورد، شناخت رنج انسان است؛ انسانی که با دور شدن از مبدأ وحی، خود را تنها و سرگردان در این کره خاکی یافته است؛ که عهد ازلی خود را به فراموشی سپرده و مقام خلیفه الهی خویش را از یاد برده است.
مریم امینی؛ همسر شهید آوینی
8- سیدمرتضی آوینی غنیمتی بود که انقلاب از انسان های زیر و رو شده نشان شان داد. او با روشنی آرایش یافته بود و از تاریکی هیچ نداشت. با آمدنش، چهره یک مصلح هنر و ادب را تماشا کردیم و با شدنش صورت یک شهید را.
هدایت الله بهبودی

1- شهید آوینی خطاب به رهبر فرزانه انقلاب: ما با حضرتعالی به عنوان وصی امام امت(ره) و نایب امام زمان(عج) تجدید بیعت کرده ایم و تا بذل جان در راه اجرای فرامین شما ایستاده ایم، همان گونه که پیش از این درباره امام امت بوده ایم؛ سر ما و فرمان شما.
2- ای شقایق های آتش گرفته دل خونین ما شقایقی است که داغ شهادت شما را بر خود دارد آیا آن روز نیز خواهد رسید که بلبلی دیگر در وصف ما سرود شهادت بسراید.
3- آنان را که از مرگ می ترسند از کربلا می رانند.
4- عجب از این عقل باژگونه که ما را در جست وجوی شهدا به قبرستان ها می کشاند.
5- نمایش خلقت جهان پرورش انسان هایی است که در برابر شدائد بر هر چه ترس و شک و تردید و تعلق است غلبه کنند و حسینی شوند.
6- هر که می خواهد ما را بشناسد، داستان کربلا را بخواند.
7- نصیحت کردن دیگران برای کسی که خود محتاج به نصیحت است، چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ رطب خورده منع رطب کی کند؟ با این حال، چون اصرار ورزیده ای پندی را که خود بیش از تو نیازمند آن هستم برایت می نویسم که هرگز جز برای خداکاری مکن.
8-خداوند مقرب ترین بندگان خویش را از میان عشاق بر می گزیند و هم آنانند که گره کور دنیا را به معجزه عشق می گشایند.
9- پایه اصلی هنر نیز عشق و عرفان است. هنر، تجلی شیدایی است و شیدایی هر چه هست در عشق است.
10- پندار ما این است که ما مانده ایم و شهدا رفته اند اما حقیقت آن است که زمان، ما را با خود برده است و شهدا مانده اند.
11- آرمان خواهی انسان مستلزم صبر بر رنج هاست پس برادر خوبم، برای جانبازی در راه آرمان ها یاد بگیر که در این سیاره رنج صبورترین انسان ها باشی.
12- اگر قبرستان جایی است که مردگان را در آن به خاک سپرده اند پس ما قبرستان نشینان عادات و روزمرگی ها را کی راهی به معنای زندگی هست؟ اگر مقصد پرواز است، قفس ویران بهتر. پرستویی که مقصد را در کوچ می یابد از ویرانی لانه اش نمی هراسد.
13- شاید جنگ خاتمه یافته باشد اما مبارزه هرگز پایان نخواهد یافت و زنهار این غفلتی که من و تو را در خود گرفته است ظلمت قیامت است.
14- ای شهید، ای آنکه بر کرانه ازلی و ابدی وجود بر نشسته ای دستی برآر و ما قبرستان نشینان عادات سخیف را نیز از این منجلاب بیرون کش.
15- زمین، عرصه ظهور یک حقیقت آسمانی است و جنگ بر پا شده بود تا آن حقیقت ظهور یابد.
16- جاذبه خاک به ماندن می خواند، و آن عهد باطنی، به رفتن...: عقل به ماندن می خواند، و عشق، به رفتن... و این هر دو را خداوند آفریده است تا وجود انسان، در آوارگی و حیرت میان عقل و عشق معنا شود.
17- شهدا، شاهد بر باطن و حقیقت عالمند و هم آنانند که به دیگران حیات می بخشند.
18- در ملکوت اعلی جز شهید کسی زنده نیست و حیات دیگران اگر هم باشد، به طفیلی شهداست.
19- «عبادت مشروط» کرم ابریشمی است که در پیله خفه می شود و بال های رستاخیزی اش هرگز نخواهد رست.
20- من هرگز اجازه نمی دهم که صدای حاج همت در درونم گم شود این سردار خیبر قلعه قلب مرا نیز فتح کرده است.
21- آیینگی نه کار هر شیشه شکسته غبار گرفته ای است؛ از خود گذشتن می خواهد که تا از خود نگذری نور خدا در تو جلوه نمی کند.
22- بسیجی عاشق کربلاست و کربلا را تو مپندار که شهری است در میان شهرها و نامی است در میان نام ها. نه کربلا حرم حق است و هیچ کس را جز یاران امام حسین(ع) راهی به سوی حقیقت نیست.
23- شقایق را وحشی می خوانند، چرا که آزاده است و رنگی از تعلق ندارد. در دشت های دور، لابه لای سنگ ها می روید و به آب باران قناعت می کند تا همواره تشنه باشد و بسوزد. داغ دلش و گلبرگ های به خون آغشته اش، راستی که او را به شهید ماننده می کنند و عجبا از این تمثیل که چه بجاست!

                         روزنامه کیهان ۲۰ فروردین ۱۳۹۰